Do napisania tego tekstu zainspirował mnie jeden z Czytelników Bezprawnika, który w komentarzu do tekstu o wojence prowadzonej przez wiceministra sprawiedliwości Patryka Jakiego z sędzią prowadzącą jego proces stwierdził, że "w polskim prawie wyrok sądu karnego powinien być uznany przez sad cywilny". Czy faktycznie tak jest?
Wyrok karny a postępowanie cywilne
Prawidłowa odpowiedź brzmi: "tak, ale...". Co do zasady bowiem, faktycznie ustalenia zawarte w wyroku karnym wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Wynika to z treści art. 11 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym:
Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną
Uważny Czytelnik dostrzeże przy tym, że przepis posługuje się pojęciem "ustalenia wyroku skazującego". Oznacza to, że w postępowaniu cywilnym wiąże sąd nie tylko samo rozstrzygnięcie co do faktu popełnienia czynu zabronionego, ale i innych ustaleń dotyczących stanu faktycznego, okoliczności popełnienia przestępstwa. Ma to na celu ułatwić postępowanie cywilne, choćby z racji zrezygnowania z kolejnego postępowania dowodowego.
Sprawdź polecane oferty
RRSO 21,36%
Wiążąca moc ustaleń dokonanych w wyroku - zauważmy, że tylko skazującym - nie przesądza jednak w sposób bezpośredni o treści rozstrzygnięcia w procesie cywilnym. Niekiedy jednak wyrok karny wprost wpływa na orzeczenie cywilne, np. jeśli chodzi o niegodność dziedziczenia ("Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli: (...) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy") albo wznowienie postępowania ("Można żądać wznowienia na tej podstawie, że (...) wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa").
Czy wyrok cywilny wiąże w sprawie karnej?
W drugą stronę zasada respektowania orzeczeń sądów cywilnych i karnych działa, ale inaczej: sąd karny jest związany wyłącznie prawomocnym rozstrzygnięciem sądu kształtujące prawo lub stosunek prawny (art. 8 §2 kodeksu postępowania karnego).
Jeśli masz problemy w sprawach z zakresu odpowiedzialności cywilnej lub karnej, a także w każdej innej sprawie, w której chciał(a)byś uzyskać poradę prawnika, możesz skontaktować się z redakcją Bezprawnik.pl. Współpracuje z nią zespół osób specjalizujących się w poszczególnych dziedzinach, który solidnie, szybko i tanio pomoże rozwiązać Twój problem. Opisz go pod adresem e-mailowym [email protected], a otrzymasz bezpłatną wycenę rozwiązania sprawy.
