Już 30 listopada wejdzie w życie nowelizacja ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Wśród istotnych zmian wymienić można przede wszystkim wydłużenie terminu na zaprzeczenie ojcostwa i macierzyństwa. Czas na wniesienie powództwa będzie liczony od momentu, w którym dana osoba dowiedziała się o biologicznym pochodzeniu dziecka.
Problemy związane z wcześniejszym brzmieniem przepisów
Artykuł 70. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do tej pory stanowił, że:
Dziecko po dojściu do pełnoletności może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa męża swojej matki, nie później jednak niż w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności.
Zmiany terminów w KRO mają pozwolić wyeliminować problem osób, które dowiadywały się o swoim pochodzeniu w późniejszym czasie niż przewidywał to Kodeks. Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa złożone po przewidzianym terminie 3 lat do tej pory było umarzane. Dziecko nie miało więc tym samym także możliwości ubiegania się o uznanie za potomka biologicznych rodziców w myśl zasady, że może mieć tylko jednego ojca i jedną matkę.
Zmiany terminów w KRO to realizacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego
Z podobnym problemem spotkała się kobieta, która o prawdziwym ojcu dowiedziała się od swojej matki dopiero po ponad 30 latach od osiągnięcia pełnoletności. Wystąpiła do prokuratora o wytoczenie powództwa o zaprzeczenie ojcostwa na podstawie artykułu 86 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Prokurator odmówił jednak działań w sprawie, natomiast domniemany ojciec nie chciał się poddać badaniom DNA. Kobieta zdecydowała więc sama wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa. Sądy oddalały je jednak ze względu na upływ 3-letniego terminu przewidzianego przez artykuł 70. Gdy skarga została wniesiona do Trybunały Konstytucyjnego, ten w wyroku SK 18/17 uznał, że użycie 3-letniego terminu liczonego od daty osiągnięcia pełnoletności stanowi ograniczenie konstytucyjnego prawa do poznania i prawnego ustalenia prawdziwej tożsamości biologicznej. Tym bardziej, że termin ten biegnie niezależnie od wiedzy dziecka o rzeczywistym pochodzeniu.
Jak termin liczony będzie po nowelizacji Kodeksu rodzinnego?
Zmiana terminów w KRO spowoduje, że dziecko będzie mogło wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziało się, że nie pochodzi od męża swojej matki. Jeśli natomiast wiadomość taką poweźmie jeszcze przed osiągnięciem pełnoletności, roczny termin będzie biec dopiero od momentu ukończenia 18. roku życia. Podobnie sytuacja będzie wyglądać w przypadku powództwa o zaprzeczenie ojcostwa wnoszonego przez matkę lub męża matki, który dowiedział się, że nie jest ojcem. Termin na zaprzeczenie ojcostwa będzie wynosił rok od momentu powzięcia wiadomości o pochodzeniu dziecka, nie później jednak niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Zmiana terminów w KRO będzie dotyczyć także zaprzeczenia macierzyństwa. Do tej pory matka albo kobieta wpisana w akcie urodzenia jako matka mogła wytoczyć powództwo w ciągu sześciu miesięcy od dnia sporządzenia aktu urodzenia dziecka. Teraz termin ten zostanie wydłużony do roku.
