Nie każdy wie, że według kodeksu rodzinnego alimenty od dziadków są jak najbardziej możliwe do uzyskania. Prawo określa jednak dość precyzyjnie, kiedy takie żądanie będzie w ogóle dopuszczalne.
Alimenty od dziadków
Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania osobie uprawnionej. Co do zasady zobowiązani są krewni w linii prostej, a także – w pewnych wypadkach – rodzeństwo. W kontekście rodziców, to są oni zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych na rzecz swoich dzieci. Te mogą polegać na obowiązku cyklicznego płacenia jakiejś sumy pieniężnej. W wypadku, gdy rodzic na codzień zajmuje się dzieckiem – na osobistych staraniach.
Artykuł 129 KRO określa kolejność świadczeń alimentacyjnych. Zasadniczo obowiązek obciąża:
- zstępnych przed wstępnymi
- wstępnych przed rodzeństwem
- bliższych stopniem przed dalszymi
Krewnych w tym samym stopniu obowiązek alimentacyjny obciąża w częściach odnoszących się do ich możliwości zarobkowych i majątkowych. Z powyższego wynika zatem, że w pierwszej kolejności do alimentów obowiązani są rodzice, a dopiero potem, w dalszej kolejności – dziadkowie.
Artykuł 132 KRO wprost określa, że obowiązek alimentacyjny dalszych krewnych (np. dziadków) powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności (np. rodzic nie żyje). Dalszych krewnych obowiązek alimentacyjny obciąża także wtedy, gdy bliżsi krewni nie są w stanie spełnić tego obowiązku, lub gdy uzyskanie na czas potrzebnych środków utrzymania jest niemożliwe lub związane z nadmiernymi trudnościami.
O jakie sytuacje chodzi?
Bardzo ważny jest art. 133 §2 KRO. Generalnie alimenty przysługują dziecku wtedy, gdy nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie – wówczas mówimy o alimentach od rodziców. Jeżeli chodzi o obowiązek innych osób niż rodzice, to alimenty będą przysługiwać jedynie temu dziecku, które znajduje się w niedostatku. Jednym słowem dziecko może domagać się alimentów od dziadków, gdy żądanie ich od rodziców będzie niemożliwe lub utrudnione, ale tylko wówczas, gdy jednocześnie znajduje się w niedostatku.
Pojęcie niedostatku przybliża Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 19 maja 1975 roku (sygn. akt III CRN 55/75), twierdząc, że
W niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części; a usprawiedliwione potrzeby to takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku
Domagając się alimentów od dziadków, trzeba pamiętać, że każde z nich ma indywidualny obowiązek alimentacyjny. Uprawniony nie domaga się więc alimentów od XY, ale od X i Y. Warto też pamiętać, że niemożliwe jest żądanie alimentów od dziadków w procesie rozwodowym. Wprawdzie sąd w wyroku rozwodowym może orzec w przedmiocie alimentów, ale jedynie w odniesieniu do relacji pomiędzy stronami procesu a ich dziećmi.
