Zawierając związek małżeński większość z nas niestety nie zastanawia się nad tym co jest majątkiem wspólnym, a co osobistym małżonka. Często też ludzie żyją w przekonaniu, że od tej chwili wszystko, co posiadają, jest wspólne. Bądź całkiem odwrotnie. Czyli są przekonani, że skoro oboje pracują i oszczędzają na osobnych kontach, to małżonek nie ma prawa do środków na nim zgromadzonych. Warto więc zorientować się jak jest naprawdę, ustalić co jest czyje po ślubie i co zrobić, aby tę sytuację uregulować na przyszłość.
Co jest czyje po ślubie
Najważniejsze, od czego należy zacząć, to to, że wszystko, co zostało nabyte przed ślubem, pozostaje w majątkach osobistych małżonków. Zatem nabycie mieszkania, domu, działki, czy samochodu przed powstaniem wspólności majątkowej, nie skutkuje wejściem tych przedmiotów w skład majątku wspólnego małżonków. W związku z tym drugi małżonek nie ma żadnych praw do tych przedmiotów. Problematyczną kwestią jest spłata ewentualnych kredytów, czy leasingów po zawarciu związku małżeńskiego, czyli ze środków pochodzących z majątku wspólnego małżonków. Jest to klasyczne dokonywanie nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty małżonka. Sam fakt takiej spłaty nie sprawi, iż dany przedmiot wejdzie w skład majątku wspólnego małżonków. Podobnie będzie przy budowie domu ze środków pochodzących z majątku wspólnego, ale na działce nabytej przez jednego z małżonków przed zawarciem związku małżeńskiego. Dom formalnie będzie własnością jednego z nich.
Drugi małżonek w razie rozwodu może jedynie wystąpić z żądaniem zwrotu poniesionych nakładów. Jednak nie tylko rozwód może być sytuacją, w której powstanie problem poniesionych nakładów. Duże komplikacje pojawią się również w sytuacji, gdy właściciel nieruchomości, bądź samochodu ma dzieci z poprzedniego małżeństwa i po prostu umrze. Do kręgu spadkobierców ustawowych wchodzą w końcu małżonek i zstępni zmarłego. Zatem możemy stanąć przed sytuacją, w której udziały w wybudowanym za wspólne pieniądze domu nabędą dzieci z poprzedniego małżeństwa zmarłego lub będą miały roszczenia o zachowek. Oczywiście w trakcie postępowania spadkowego możliwym jest podział z odpowiednimi spłatami pomiędzy spadkobiercami. Jednak jest to zawsze niepewne, stresogenne, czasochłonne i problematyczne.
Co jest wspólne
Do majątku wspólnego małżonków wchodzi wszystko, co zostało nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej oraz pochodzi ze środków wspólnych małżonków. W tym natomiast miejscu należałoby zwrócić uwagę na fakt, iż nawet jeśli przez cały czas długoletniego związku małżeńskiego pracował tylko jeden z małżonków i chciałby on kupić nieruchomość, samochód, bądź inne prawa majątkowe, to będą one stanowiły majątek wspólny małżonków. Bowiem zarobki jednego z małżonków stanowią ich majątek wspólny. Nabycie może zostać dokonane przez jednego z małżonków jedynie w sytuacji, gdy posiada on osobiste środki finansowe, czyli takie, które pochodzą na przykład z darowizny, bądź spadku i stanowią jego majątek osobisty.
Zatem podsumowując:
W skład majątku wspólnego, jeśli nie zmieniliśmy obowiązującego od dnia ślubu ustroju wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, wchodzą:
- wynagrodzenie za pracę i dochody z działalności gospodarczej,
- dochody z majątku wspólnego oraz osobistego np. z wynajmu nieruchomości,
- wszystko, co nabyliśmy ze środków pochodzących z majątku wspólnego małżonków, w czasie trwania małżeństwa,
- środki zgromadzone na subkontach ZUS.
W skład majątku osobistego małżonka wchodzi:
- wszelkie prawa majątkowe nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego,
- majątek pochodzący ze spadku,
- majątek pochodzący z darowizny,
- nagrody za osobiste osiągnięcia,
- prawa autorskie i pokrewne,
- rzeczy osobiste, które zaspokajają potrzeby jednego z małżonków, np. ubrania.
Nie wszystko, co kupisz w trakcie trwania małżeństwa będzie wspólne
Prawa majątkowe można również nabywać w czasie trwania małżeństwa do majątku osobistego. Należy jedynie wykazać, że środki pochodzące na zakup np. mieszkania czy samochodu pochodzą z majątku osobistego. Mogą również pochodzić ze sprzedaży jakiejś innej rzeczy nabytej przed ślubem. Zatem sam fakt pozostawania w związku małżeńskim nie oznacza, iż od dnia ślubu wszystko, co nabywamy, jest wspólne.
Jak można uregulować sprawy majątkowe w małżeństwie?
Jeśli chcemy uregulować kwestie majątkowe w określony sposób, to mamy do dyspozycji kilka możliwości. Oczywiście w zależności od danej sytuacji, korzystne rozwiązania będą się różniły. Małżonkowie, którzy nie chcą wejść w ustrój wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, mogą się przed tym ustrzec jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego. Wystarczy zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej, w której strony postanowią o rozdzielności. Istnieje również możliwość rozwiązania umowy o rozdzielność majątkową, a tym samym wprowadzenie ustroju wspólności ustawowej majątkowej w późniejszym czasie. W ramach zawierania umowy majątkowej małżeńskiej strony mogą postanowić również o rozszerzeniu wspólności majątkowej. Rozszerzenie może nastąpić o określony składnik majątkowy, bądź o wszystkie prawa majątkowe do nich należące. Nawet te, nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego. Umowa darowizny również będzie możliwością, z której małżonkowie mogą skorzystać. A w niej jeden z małżonków może podarować coś drugiemu do majątku osobistego.
