Home -
Codzienne -
Zstępnym, małżonkowi czy rodzicom zmarłego nie zawsze należy się zachowek

Zstępnym, małżonkowi czy rodzicom zmarłego nie zawsze należy się zachowek

Większość osób zdaje sobie sprawę, że zachowek przysługuje tylko konkretnym osobom. To oznacza, że inni krewni w razie pominięcia w testamencie nie mogą domagać się jakiejkolwiek zapłaty. Jednak nawet zstępnym, małżonkowi czy rodzicom nie zawsze należy się zachowek, mimo że znajdują się w kręgu uprawnionych. Wiele zależy bowiem od tego, kto dziedziczyłby z ustawy i jakich darowizn za życia dokonał spadkobierca.

Joanna Majkowska26.08.2021 9:29

Codzienne

26.08.2021 9:29

Joanna Majkowska

redaktor

Nagłówki

Prawo do zachowku mają tylko konkretne osoby

Po pierwsze, zachowek nie zawsze należy się ze względu na to, że nie każdy w ogóle ma do niego prawo. Bratu spadkodawcy pominiętemu całkowicie w testamencie może się np. wydawać, że jako jedna z najbliższych osób ma prawo żądać zapłaty danej kwoty od spadkobierców. Jest jednak inaczej. Przepisy wskazują konkretny, wąski krąg osób, które mogą domagać się zachowku. Mowa tu o:

zstępnych,
małżonku,
rodzicach.

Prawo do zachowku nie przysługuje więc nikomu spoza tego kręgu. Ani rodzeństwu, ani dalszym krewnym, ani konkubentowi. Co więcej, pod uwagę należy wziąć, kto powinien dziedziczyć na podstawie ustawy (a więc gdyby nie spisano testamentu albo zachodziłby jeden z przypadków, kiedy testament jest nieważny). Będzie to skutkować tym, że mamie czy tacie spadkodawcy nie zawsze należy się zachowek.

Art. 991 Kodeksu cywilnego regulujący kwestię zachowku wyraźnie wskazuje bowiem, że zachowek mogą otrzymać tylko rodzice zmarłego którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Tymczasem dziedziczenie ustawowe wyznacza konkretne reguły. Dzieli spadkobierców na poszczególne grupy spadkowe. Dopiero gdy pierwsza grupa nie może dziedziczyć, prawo do spadku ma grupa druga.

Sprawdź polecane oferty

Odbierz smartfon Motorola Moto G35!

Citi Handlowy

IDŹ DO STRONY

Zyskaj nawet 1200 zł cashbacku

Citi Handlowy

IDŹ DO STRONY

RRSO 20,77%

O ile małżonek i zstępni zmarłego znajdują się w grupie pierwszej, to już rodzice spadkodawcy – dopiero w grupie drugiej. Tym samym jeśli np. spadkodawca pominie w testamencie rodziców, ale według ustawy dziedziczyłaby grupa pierwsza, nie mogą oni żądać zachowku.

Przeszkody w otrzymaniu zachowku

Samo znajdywanie się w grupie uprawnionej do zachowku jeszcze nie gwarantuje, że się go otrzyma. O ile bowiem zachowek ma zabezpieczać interesy majątkowe najbliższych osób, to przepisy wprowadzają też pewne wyjątki czy odstępstwa sprawiające, że uprawnionym nie zawsze należy się zachowek. Mowa tu o takich przypadkach jak:

skuteczne wydziedziczenie uprawnionego,
stwierdzenie wobec niego niegodności dziedziczenia,
odrzucenie spadku przez uprawnionego,
zawarcie przez niego umowy o zrzeczenie się dziedziczenia.

Czasami mimo że wymienione wyżej przeszkody nie mają miejsca, to uprawniony za późno postanawia uregulować kwestie spadkowe. W takim wypadku może dojść do przedawnienia zachowku, a co za tym idzie – i tak nie otrzyma pieniędzy. Zdarza się też, że osoba zobowiązana do zapłaty próbuje za wszelką cenę tego uniknąć, czasem powołując się nawet na zasady współżycia społecznego. O ile raczej nie zdarzają się przypadki całkowitego zwolnienia z obowiązku zapłaty, to już obniżenie wysokości zachowku na podstawie art. 5 Kodeksu cywilnego jest możliwe.

Czy zawsze uprawnionym należy się zachowek?

Nawet jeśli uprawniony do zachowku zgodnie z ustawą by dziedziczył i nie zaszła żadna z przeszkód wymieniona wyżej, to wciąż jeszcze nie znaczy, że zawsze należy się mu zachowek. Wiele osób zapomina bowiem o kwestii darowizn zaliczanych na zachowek. Uwzględnia się je zarówno przy obliczaniu jego wysokości, jak i przy ustalaniu, ile ostatecznie uprawniony powinien otrzymać.

I tak jeśli zachowek powinien wynosić np. 400 tysięcy, ale wcześniej uprawniony otrzymał od spadkodawcy darowiznę wysokości 200 tysięcy, to należny mu zachowek wynosi tylko 200 tysięcy. Z kolei gdyby darowizna w takiej sytuacji miała wartość 400 tysięcy, nie mógłby już żądać ani złotówki, nawet jeśli całkowicie pominięto go w testamencie.

Dołącz do dyskusji

zobacz więcej:

dziedziczenie,spadek,testament,zachowek

Najnowsze

Warte Uwagi

Aplikant i ZUS kontra obywatel. Instytucja przetrzymuje pieniądze i udaje, że wszystko jest w porządku

15.09.2025 15:09, Mariusz Lewandowski

Revolut i Klarna na sztandarach. Tak ma wyglądać technologiczne wstawanie z kolan Europy

15.09.2025 14:15, Filip Dąbrowski

Obsesja prywatności utrudnia leczenie ludzi w Polsce. Nawet UODO puka się w czoło

15.09.2025 13:28, Mariusz Lewandowski

To, na kogo głosujesz, ma związek z tym, czy lubisz samochody elektryczne. Dane nie zaskakują, tego nagłówka nawet nie warto klikać

15.09.2025 13:11, Mariusz Lewandowski

T-Mobile chce szkolić seniorów ze sztucznej inteligencji (i od razu z mObywatela)

15.09.2025 12:58, Jerzy Wilczek

Fundacje rodzinne działały zbyt dobrze, więc zasypują je biurokracją

15.09.2025 12:25, Mariusz Lewandowski

Polska należy do krajów najczęściej atakowanych w sieci. Czas najwyższy sobie to uświadomić

15.09.2025 12:08, Mateusz Krakowski

Tesla zastanawia się czy warto przepłacać 1 bilion dolarów za Elona Muska, by ten został w firmie

15.09.2025 11:07, Filip Dąbrowski

Właściciel TVN znów na sprzedaż. W grze ponoć nawet Amazon i Netflix

15.09.2025 10:18, Filip Dąbrowski

KSeF zabije faktury w pdf. 2,8 miliona polskich firm musi z tym coś zrobić

15.09.2025 9:01, Jerzy Wilczek

Przez Telegrama da się zamówić nawet fachowców od pokładania bomb. Wystarczy 1000 euro

15.09.2025 8:14, Miłosz Magrzyk

Polski lekarz wściekły, bo pacjent przyszedł z 3 kartkami objawów i miał tylko 250 złotych

15.09.2025 7:15, Mariusz Lewandowski

Donald Trump oczekuje, że Europa wypowie wojnę handlową Chinom. Dopiero wtedy rozważy kwestię rosyjską

15.09.2025 6:24, Filip Dąbrowski

4 miliardy złotych w fałszywych fakturach. KSeF pomoże w walce z gangsterami XXI wieku

15.09.2025 5:09, Mariusz Lewandowski

Polacy coraz częściej sięgają po roślinne alternatywy mięsa. Nie tylko dla zdrowia

15.09.2025 4:05, Mariusz Lewandowski

Jeśli zmieniasz adres, numer telefonu lub nazwisko, to nie zapomnij zrobić jednej rzeczy. Inaczej możesz mieć problemy w banku

14.09.2025 16:36, Marek Śmigielski

Jest w Europie kraj, w którym od dawna pracuje się cztery dni w tygodniu. I to całkiem bogaty kraj

14.09.2025 15:27, Mateusz Krakowski

Jaki musisz mieć scoring BIK, żeby dostać kredyt? Podajemy konkretną punktację

14.09.2025 14:41, Marek Śmigielski

InPost miażdży wszystkie inne firmy kurierskie razem wzięte. Allegro praktycznie nie istnieje

14.09.2025 13:41, Filip Dąbrowski

Adwokat alarmuje, że polskie prawo nie nadąża za Putinem

14.09.2025 13:31, Mariusz Lewandowski

Kiełbasa z piwnicy i prześcieradła. Sprawdź, jak pisać o sobie w internecie, by inni cię zapamiętali

14.09.2025 12:22, Aleksandra Smusz

Oto cała prawda o żywności ekologicznej od rolników z bazarów

14.09.2025 11:29, Aleksandra Smusz

2,6 miliona rocznie za 17 wiatraków. Dla mnie to brzmi jak dobry deal

14.09.2025 10:34, Mariusz Lewandowski

Takich pytań telemarketerzy powinni unikać jak ognia. Wielu z nas im przez nie odmówiło

14.09.2025 9:19, Aleksandra Smusz

Bardzo fajnie to wygląda. Ekipa deregulacyjna i prezes UODO współpracują dla dobra narodu

14.09.2025 8:28, Mariusz Lewandowski

Przedsiębiorcy nie chcą systemu kaucyjnego. Ja się im nie dziwię

14.09.2025 7:42, Rafał Chabasiński

Uważaj, na WhatsAppie grasuje niecna Agnieszka

14.09.2025 7:20, Mariusz Lewandowski

Drony wroga rozbijają się na dachach, a tu odbicie na rynku mieszkaniowym

14.09.2025 6:15, Mariusz Lewandowski

W polskich sklepach nie da się dziś płacić kartą. Chaos w galeriach handlowych, wielka awaria terminali

13.09.2025 15:15, Mariusz Lewandowski

Niemiecki przemysł samochodowy błaga UE o zniesienie zakazu stosowania silników spalinowych

13.09.2025 12:32, Mateusz Krakowski