Problematyka związana z przepisami regulującymi kwestie spadkowe nie jest zarezerwowana wyłącznie dla prawników. Prędzej czy później dotyka każdego z nas. Sukcesywnie staramy się możliwie najprościej objaśnić instytucje prawa spadkowego, dlatego dzisiaj odpowiemy na pytanie – czym jest zapis windykacyjny?
Czym więc właściwie jest zapis windykacyjny oraz co odróżnia go od zapisu zwykłego? Zapis windykacyjny to stosunkowo młoda instytucja w polskim prawie. W założeniu pomaga skutecznie przekazać na rzecz konkretnie wskazanej osoby określony składnik majątku. Tym samym, jest doskonałym sposobem na przekazanie np. nieruchomości na rzecz innej osoby. W szczególności, gdy zależy nam, aby konkretny składnik majątku – z uwagi na swoje indywidualne przymioty – trafił do danej osoby – np. przekazujemy gospodarstwo rolne, komuś kto faktycznie będzie potrafił o nie zadbać.
Czym jest zapis windykacyjny?
Zapisobiorca już w chwili śmierci spadkodawcy nabywa przedmiotowy składnik majątku, który został mu zapisany. Należy zatem podkreślić, że prawo własności nabywane jest w tym przypadku z mocy prawa. Zatem w szczególności z perspektywy zapisobiorcy stanowi bardzo wygodne rozwiązanie.
Jednocześnie należy pamiętać, że ustanowienie zapisu windykacyjnego jest możliwe wyłącznie w testamencie, który został sporządzony w formie aktu notarialnego. Ponadto, ustawodawca ustanowił katalog rzeczy mogących stanowić przedmiot zapisu windykacyjnego.
- Rzeczy oznaczone co do tożsamości
- Zbywalne prawa majątkowe
- Przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne
- Ustanowienie na rzecz zapisobiorcy użytkowania lub służebności.
Powyższy katalog ma charakter zamknięty, a zatem żadne prawo lub przedmiot, które nie należą do wskazanej kategorii, nie mogą być przedmiotem zapisu windykacyjnego. Tym samym, nie jest możliwe ustanowienie zapisu windykacyjnego, którego przedmiotem byłaby określona kwota pieniędzy.
Równocześnie, to co szczególnie wyróżnia zapis windykacyjny od zapisu zwykłego to kwestia zastrzeżenia warunku lub terminu. Należy bowiem podkreślić, że instytucja zapisu windykacyjnego nie pozwala na dokonanie przedmiotowych zastrzeżeń. Natomiast, jeśli mimo wszystko sporządzony zapis zostałby obwarowany takim zastrzeżeniem, wówczas zostanie ono uznane za nieważne. Ponadto, należy pamiętać, że zapis windykacyjny jest bezskuteczny również wtedy, gdy w chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy, lub też gdy spadkodawca zobowiązał się uprzednio do jego zbycia.
Oczywiście, gdy zapisobiorca windykacyjny nie chce otrzymać przedmiotu zapisu (ma 6 miesięcy na zrzeczenie się tego prawa), składnik ten staje się częścią masy spadkowej i podlega dziedziczeniu.
Możliwości oraz obowiązki zapisobiorcy
Przede wszystkim zapisobiorca windykacyjny odpowiada za długi spadkowe solidarnie ze spadkobiercami do chwili działu spadku, a po tym podziale – proporcjonalnie do wartości otrzymanego przysporzenia.
Ponadto, zapisobiorca windykacyjny musi liczyć się z faktem, że może zostać zobowiązany do zapłaty zachowku w przypadku gdy nie jest możliwe uzyskanie go od spadkobierców. Przy czym jego odpowiedzialność ograniczona jest wyłącznie do wartości zapisu windykacyjnego. Równocześnie, zapisobiorca ma możliwość zwolnienia się z obowiązku zapłaty zachowku poprzez wydanie przedmiotu zapisu.
Podsumowując: jeśli przekonują nas założenia instytucji zapisu windykacyjnego i za jego pomocą chcielibyśmy rozporządzić naszym majątkiem, to w pierwszej kolejności musimy pamiętać, aby udać się do notariusza. Dzięki temu rozwiązaniu będziemy mogli dokonać przekazania konkretnego przedmiotu również na rzecz osoby, która nie znajduje się w gronie naszych naturalnych spadkobierców. Jest więc idealnym rozwiązaniem, gdy utrzymujemy bliskie przyjacielskie lub wręcz rodzinne więzi z obcymi – według prawa – osobami.
