Zgodnie z ustawą o ochotniczych strażach pożarnych druhom, którzy przez odpowiednio długi czas brali udział w działaniach ratowniczych oraz osiągnęli odpowiedni wiek, mają prawo do świadczenia ratowniczego. Emerytowani druhowie ochoczo korzystają z tej możliwości – w samym 2023 roku ponad 100 000 strażaków uzyskało prawo do tego dodatku.

Zgodnie z ustawą o ochotniczych strażach pożarnych, druhowie emeryci mogą liczyć na dodatkowe pieniądze. Muszą jednak mieć ukończone 65 lat (w przypadku mężczyzn) lub 60 lat (w przypadku kobiet) i przez 25 lat (mężczyźni) lub 20 lat (kobiety) brać bezpośredni udział w działaniach ratowniczych jako członkowie Ochotniczych Straży Pożarnych (zarówno tych włączonych do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, jak i pozostałych).

Bardzo ważna w tym przypadku jest regulacja mówiąca o „czynnym udziale w działaniach ratowniczych”. Oczywiście samo określenie pozostawia spore pole do interpretacji, jednak pewne jest, że członkowie OSP muszą brać udział w działaniach ratowniczych (a nie tylko w corocznych, walnych zebraniach organizacji), aby nabyć prawo do świadczenia ratowniczego.

Ustawodawca jednak nigdzie nie zawarł informacji o ewentualnej minimalnej liczbie wyjazdów. Oczywiście, jeżeli na te 20 lat działalności danej osoby w OSP udział w działaniach był sporadyczny (przykładowo jeden wyjazd rocznie), świadczenie może nie zostać przyznane. Jednak już kilkanaście wyjazdów rocznie zmienia postać rzeczy. Należy zwrócić uwagę, że Ochotnicze Straże Pożarne, w zależności od wyposażenia i lokalizacji, odnotowują od kilku do kilkuset wyjazdów rocznie. Wprowadzenie sztywnego limitu wyjazdów, jednakowego dla wszystkich, mogłoby więc być krzywdzące.

W celu otrzymania świadczenia ratowniczego druh emeryt musi wystąpić z odpowiednim wnioskiem do komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej. Do wniosku trzeba jednak dołączyć odpowiednie dokumenty, potwierdzające udział strażaka w bezpośrednich działaniach ratowniczych.

W jaki sposób potwierdzić udział w akcjach ratowniczych? Tutaj są trzy możliwości. Pierwsza z nich dotyczy działań ratowniczych sprzed 31 grudnia 2011 roku. Aby udowodnić działania ratownicze w tym okresie, uprawniające do świadczenia, należy przedstawić pisemne oświadczenie trojga świadków na tę okoliczność. Co najmniej jeden z tych świadków musi być osobą, która pełniła funkcje publiczne, lub pracowała w urzędzie w okresie, w którym strażak brał udział w działaniach ratowniczych. Od 1 stycznia 2012 roku do 31 grudnia 2022 roku dowodem brania udziału w akcjach ratowniczych będzie dokumentacja prowadzona przez Państwową Straż Pożarną lub pisemne oświadczenie trojga świadków na tę okoliczność. Od 1 stycznia 2022 roku dowodem jest tylko i wyłącznie dokumentacja prowadzona przez Państwową Straż Pożarną.

Strażacy ochotnicy, którzy zaczęli swoją działalność w OSP później, będą mieli łatwiej. Dokumentacja PSP jest zdecydowanie pewniejsza, niż pisemne oświadczenia świadków (samo szukanie świadków może być obecnie problematyczne, ponieważ mówimy o okresie sprzed przynajmniej kilkunastu lat).

Wielu strażaków emerytów jednak o świadczenie ratownicze występuje, wielu również otrzymuje decyzje pozytywne. Od decyzji odmownej można się odwołać.