Majątek wspólny i osobisty a prawo
Do momentu zawarcia związku małżeńskiego strony mają tylko swoje majątki osobiste. Oznacza to, że wszystko, co nabędą przed ślubem (np. kupią, zarobią czy otrzymają w spadku albo darowiźnie) wejdzie w skład ich majątku osobistego.
Po ślubie sytuacja ta się zmienia. Między małżonkami powstaje wówczas ustawowa wspólność majątkowa. Nie oznacza to jednak, że wszystko, co posiadają mąż i żona, staje się automatycznie wspólne. Przedmioty i pieniądze nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego wciąż wchodzą w zakres ich majątków osobistych.
Podobnie jest np. ze spadkiem czy darowizną otrzymaną nawet po zawarciu ślubu. Są to jednak pewne wyjątki od ogólnej reguły, zgodnie z którą większość rzeczy nabywanych już w trakcie trwania małżeństwa stanowi majątek wspólny męża i żony.
Sprawdź polecane oferty
Allegro 1200 - Wyciągnij nawet 1200 zł do Allegro!
Citi Handlowy
Telewizor - Z kartą Simplicity możesz zyskać telewizor LG!
Citi Handlowy
RRSO 20,77%
Intercyza i jej wpływ na majątek małżonków
Strony nie musza się jednak zgadzać na wyżej opisane regulacje kodeksowe. Kodeks rodzinny i opiekuńczy pozwala im bowiem na zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej. Mogą to zrobić jeszcze przed ślubem, jak i już w trakcie trwania małżeństwa.
Taka umowa to właśnie intercyza, jednak jej skutki nie zawsze są takie, jak można by się spodziewać. To słowo powszechnie kojarzy się przede wszystkim z ustanowieniem rozdzielności majątkowej. Tak naprawdę jednak małżonkowie, jeśli tego chcą, mogą osiągnąć efekt wręcz przeciwny. Intercyza umożliwia im zarówno ustalenie, że nabyty majątek będzie wchodził w skład ich majątków osobistych, jak i rozszerzenie wspólności majątkowej kosztem majątku osobistego.
Jakie intercyza niesie skutki?
Temat podpisywania intercyzy budzi wciąż wiele emocji. Często w tym kontekście mówi się o braku zaufania do drugiej strony. Często wynika to jednak z nierozumienia, czym intercyza tak właściwie jest. Po pierwsze, nie musi bowiem ustanawiać rozdzielności majątkowej ani nawet ograniczać majątku wspólnego. Co więcej, niesie za sobą całkiem sporo korzyści.
Podpisując intercyzę (rozumianą w tym przypadku jako rozdzielność majątkowa) małżonkowie mają większa swobodę przy podejmowaniu samodzielnych decyzji. Mowa tu chociażby o osobach prowadzących własne firmy czy nabywające nieruchomości. Intercyza pozwala też przynajmniej częściowo zapobiegać ewentualnym problemom finansowym. Małżonek prowadzący biznes bardzo często odpowiada za swoją działalność całym majątkiem, także tym prywatnym. W momencie, gdy istnieje jednak rozdzielność majątkowa, jego odpowiedzialność ogranicza się do tego, co znajduje się w jego majątku osobistym.
Intercyza a odpowiedzialność za długi
Warto jednak pamiętać, że podpisanie intercyzy nie spowoduje, że odpowiedzialność za długi współmałżonka zostanie całkowicie wyłączona. Jeśli mąż i żona zdecydują się na rozdzielność majątkową dopiero w trakcie trwania małżeństwa i tak będą wspólnie odpowiadać za zobowiązania powstałe wcześniej.
Poza tym nawet zakładając, że intercyza istniała od samego początku, skutki, jakie wywoła, nie zawsze będą prowadzić do ochrony części majątku. W Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym znajduje się bowiem przepis, który stwarza w tym kontekście kilka problemów. Mowa tu o art. 471, zgodnie z którym:
Oznacza to, że żeby rzeczywiście wyłączyć odpowiedzialność drugiego małżonka za długi w małżeństwie, przy zawieraniu umów trzeba jeszcze informować wierzycieli o istnieniu intercyzy. To małżonkowie w razie potrzeby będą musieli udowodnić, że wywiązali się z tego obowiązku. Inaczej intercyza nie wywoła żadnych skutków.
Intercyza a dziedziczenie
Intercyza nie ma natomiast większego wpływu na dziedziczenie, przynajmniej jeśli chodzi o prawo do spadku. Niezależnie od istnienia rozdzielności majątkowej małżonek będzie znajdował się w pierwszej grupie spadkobierców ustawowych. Różnica sprowadza się natomiast do wielkości udziałów, jakie finalnie będą mu przysługiwać w poszczególnych składnikach majątku.
Warto też pamiętać, że w przypadku śmierci małżonka i tak ustaje dotychczasowa wspólność majątkowa. Wówczas majątek wspólny ulega podziałowi na dwa, co do zasady równe udziały. Jeden z nich jest wyłączną własnością żyjącego małżonka, a drugi podlega dziedziczeniu.
Z kolei w sytuacji, gdyby strony miały ustanowioną rozdzielność majątkową, dziedziczeniu podlegałby majątek osobisty nieżyjącego małżonka. Intercyza nie sprawia więc, że współmałżonek nie ma prawa do spadku. Zastosowanie znajdują te same zasady dziedziczenia co w przypadku istnienia wspólności majątkowej.
