Jeśli szukasz opiekunki do dziecka, lepiej rzetelnie ureguluj z nią kwestie formalne. Dla dobra dziecka, swojego i niani. Można legalnie zatrudnić opiekunkę do dziecka i skorzystać z finansowania z budżetu państwa. Zabezpieczając nianię przez opłacenie składek i uregulowanie warunków pracy odpowiednią umową, można uniknąć wielu problemów. W tym choćby konieczności uregulowania składek za cały okres pracy niani plus odsetki i kary za ich nieopłacenie, gdy ta zdecyduje się zgłosić ten fakt fiskusowi.
Jak legalnie zatrudnić opiekunkę do dziecka
Koniec z pracą na czarno. Oczywiście umowa zlecenie, bądź umowa o pracę to pierwsze co przychodzi na myśl. Jednak można jeszcze skorzystać z umowy uaktywniającej. Umowa ta powinna zawierać:
- dane osobowe stron umowy,
- cel i przedmiot umowy,
- czas i miejsce sprawowania opieki nad dzieckiem,
- liczbę dzieci powierzonych opiece,
- wyszczególnienie obowiązków opiekunki,
- wysokość wynagrodzenia oraz termin i sposób wypłaty,
- czas, na jaki zawierana jest umowa
- warunki zmiany umowy i sposoby jej rozwiązania.
Po podpisaniu umowy należy zgłosić się do ZUS jako płatnika składek (jeśli dotychczas nie jesteś zgłoszony jako płatnik) oraz opiekunkę jako osobę ubezpieczoną. Służą temu odpowiednie formularze ZUS ZFA, ZUS ZUA i ZUS ZZA. Formularze te można pobrać ze strony ZUS, bądź otrzymać w dowolnej placówce.
Finansowanie składek z budżetu państwa
Korzystając z umowy uaktywniającej rodzice/opiekunowie prawni mogą na pewnych warunkach uzyskać finansowanie składek niani z budżetu państwa. Jest to możliwe, gdy rodzice: pracują na podstawie umowy o pracę, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej, prowadzą pozarolniczą działalność, bądź prowadzą działalność rolniczą. Dziecko, nad którym ma być sprawowana opieka, nie może uczęszczać do żłobka, klubu malucha ani nie uczęszcza do punktu opieki dziennej (nie jest pod opieką dziennego opiekuna), a także musi mieć ukończonych 20 tygodni. Opiekunka natomiast musi być osobą pełnoletnią i nie może być rodzicem dziecka, którym się opiekuje. Nianią na podstawie umowy uaktywniającej może natomiast zostać osoba spokrewniona z dzieckiem. Jednak ZUS pokrywa składkę od połowy kwoty minimalnego wynagrodzenia. Reszta ciąży na pracodawcy.
Państwo przestaje finansować składki za nianię z chwilą rozwiązania lub wygaśnięcia umowy, a także po 3 miesiącach od dnia, w którym rodzic/opiekun prawny: straci pracę, przestanie prowadzić działalność gospodarczą lub ją zawiesi, będzie przebywał na urlopie bezpłatnym.
Wypłata niani wyższa od minimalnej krajowej, a finansowanie składek
Niestety, jeśli wynagrodzenie za pracę opiekunki będzie wyższe od minimalnego wynagrodzenia, to składki od nadwyżki ponad tę kwotę będzie finansowała niania razem z rodzicami/opiekunami dziecka. Dotyczy to składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Składki na ubezpieczenie zdrowotne obliczoną od tej nadwyżki w całości finansuje niania. Natomiast w każdym przypadku niania finansuje samodzielnie dobrowolną składkę na ubezpieczenie chorobowe, przekazując ją rodzicom/opiekunom prawnym dziecka, którzy z kolei przekazują ją do ZUS.
Koniec umowy i co z rozliczeniem podatku dochodowego?
Gdy umowa dobiegnie końca, należy zgłosić ten fakt, a tym samym wyrejestrować nianię z ubezpieczeń, w ciągu 7 dni od dnia, w którym budżet państwa przestanie płacić składki za nianię. Kolejną ważną informacją jest fakt, iż rodzice/opiekunowie prawni nie przekazują niani deklaracji i urzędowi skarbowemu informacji podatkowej. Rozliczenie podatku dochodowego leży po stronie niani. Jest to przychód zaliczany do przychodów z innych źródeł.
Ryzyka związane z zatrudnianiem „na czarno”
Załóżmy, że nasza opiekunka zaszła w ciążę i musi przebywać na zwolnieniu, a także przysługuje jej urlop macierzyński i chciałaby z niego korzystać. Co teraz? Dziękujemy za współpracę z dnia na dzień i szukamy nowej osoby? Nic bardziej mylnego. Zdeterminowana niania może zwrócić się do sądu o ustalenie istnienia stosunku pracy. Wystarczy też jakiś świadek, czy potwierdzenie przelewu na rachunek bankowy niani. Jeśli uda się ustalić, iż stosunek pracy istniał pomiędzy rodzicem a nianią, to zaczynają się dopiero problemy dla pracodawcy. To pracodawca ponosi odpowiedzialność za zaległe składki ubezpieczeniowe, najprawdopodobniej zastosowanie znajdą też przepisy karnoskarbowe, a także możemy również dojść do odpowiedzialności odszkodowawczej. Innymi słowy, kary, kary i jeszcze raz kary. Naliczone zostaną również odsetki od niezapłaconych składek. Podsumowując, chociażby finansowo zatrudnianie niani „na czarno” zwyczajnie nie jest warte takiego ryzyka. Lepiej to sformalizować i spać spokojnie.
