Na sprawy spadkowe składają się właściwie dwa rodzaje postępowania. O ile stwierdzenie nabycia spadku jest stosunkowo tanie, o tyle sprawy o dział spadku mogą być dość kosztowne. Jak uniknąć opłaty za sprawę spadkową?
Ile kosztuje stwierdzenia nabycia spadku i działu spadku?
Sprawy spadkowe nie należą do kosztownych, jest jednak kilka opłat, z którymi musimy się liczyć, planując przeprowadzenie takiego postępowania. Oczywiście trudno podsumować koszty w całości, zależą one od wielu czynników. Są jednak opłaty, których chcąc przeprowadzić tego typu sprawę, nie unikniemy i już na początku trzeba się na nie przygotować.
Podstawową opłatą jest oczywiście opłacenie kosztów sądowych samego postępowania. W przypadku stwierdzenia nabycia spadku jest to opłata podstawowa wnoszona od wniosku w wysokości 100 zł. Opłata jest niezależna od wartości spadku, liczby uczestników i czasu, jaki upłyną od śmierci spadkodawcy.
Jeżeli od śmierci spadkodawcy nie upłynęło 6 miesięcy, każdy z uczestników musi się liczyć z poniesieniem dodatkowej opłaty w wysokości 100 zł. Ma to związek ze składanym przed sądem oświadczeniem o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
W przypadku sprawy o dział spadku opłata sądowa wyniesie 500 zł, chyba, że spadkobiercy złożą zgodne oświadczenie, wtedy koszt spada do 300 zł. Opłata w kwocie 1000 zł zostanie pobrana od wniosku o dział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności. Powyższe opłaty powielają się, gdy wniosek o dział spadku obejmuje spadek po kilku osobach. Od każdego żądania pobiera się opłatę oddzielnie. Jeśli więc składamy wniosek o dział spadku po rodzicach, będziemy wnosić odpowiednio 1000 zł i 2000 zł opłaty. Podobnie w przypadku wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.
Wpisy sądowe nie są jedynymi kosztami, jakie mogą pojawić się w sprawie. Do kosztów zwykle należy doliczyć również drobne opłaty kancelaryjne za wpis do rejestru spadkowego i prawomocne odpisy postanowienia. Jest to koszt 5 zł za wpis dotyczący jednego spadkodawcy i kolejne 5 zł za otrzymanie odpisu.
Zdarza się, że sprawy spadkowe wymagają opinii biegłych. Znacznie podnosi to koszt postępowania. Taka opinia to koszt od 2000 zł do 3000 zł. Do tego dochodzą również koszty wynagrodzenia pełnomocnika, jeżeli oczywiście korzystamy z jego pomocy.
Jak uniknąć opłaty za sprawę spadkową?
Jak widać powyżej drobna sprawa spadkowa może przekształcić się w dość kosztowne postępowanie. Czy da się więc uniknąć tych opłat? Tutaj mam niestety mało pocieszającą informację – na ogół nie.
Jedynym wyjściem pozwalającym uniknąć opłaty za sprawę spadkową jest wnioskowanie o zwolnienie od kosztów sądowych. Instytucja nazywana prawem ubogich dotyczy jednak osób, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. Wiąże się to nie tyle z brakiem dochodów czy oszczędności, ile z sytuacją materialną, zdrowotną albo osobistą, w której uiszczenie tego typu opłat naraziłoby nas lub naszą rodzinę na problemy finansowe. Zwolnienie od kosztów sądowych jest bardzo indywidualną sprawą. Można wnosić o całkowite lub częściowe zwolnienie. Ze swojej strony polecam tę drugą opcję, zwłaszcza jeżeli należymy do osób pracujących, ale posiadających duże wydatki. Sądy niestety często stoją na stanowisku, że osoba posiadająca stały dochód, zdając sobie sprawę z konieczności przeprowadzenia tego typu postępowania ma możliwość odłożenia odpowiedniej sumy. Zwłaszcza jeżeli postępowanie przeprowadza się po kilku latach lub miesiącach.
Trochę inaczej będą oczywiście traktowane sprawy nagłe. Nie uważam jednak, że należy z góry zakładać odrzucenie naszego wniosku. Jeżeli czujemy, że koszt postępowania jest dla nas za wysoki, należy zawsze złożyć taki wniosek bez względu na sytuację.
Jeżeli nie otrzymamy zwolnienia, warto również pamiętać, że koszt takiego postępowania rozkłada się na wszystkich uczestników. Jest więc ponoszony solidarnie. Nie jest prawdą, że osoba, która składa taki wniosek, płaci za wszystko. Jak łatwo zauważyć koszty zwłaszcza w przypadku działu spadku spadają w przypadku zgodnego wniosku wszystkich spadkobierców. Warto więc porozumieć się z pozostałymi osobami biorącymi udział w postępowaniu jeszcze przed złożeniem wniosku i ustalić sposób podziału spadku. Zaoszczędzimy nie tylko pieniądze, ale również – nerwy.
