Rządzący pracują nad przepisami, które zapewnią pomoc finansową Polakom, którzy zdecydowali się na przyjęcie uchodźców pod swój dach. Jednocześnie nowe przepisy mają również umożliwić Ukraińcom legalny pobyt w Polsce i prawo do pracy. Oprócz tego prawdopodobnie będzie przyznawany również jednorazowy dodatek dla uchodźców z Ukrainy.
Legalny pobyt z prawem do pracy. Rząd pracuje nad specustawą
W związku z napływem uchodźców wojennych z Ukrainy (wczoraj o godz. 20 liczba uchodźców przyjętych w Polsce przekroczyła milion) rządzący muszą opracować specjalne przepisy. Prace nad specustawą już trwają, a przyjęcia nowego prawa można spodziewać się w ciągu najbliższych godzin.
Co planuje rząd? Jak twierdzi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg, obywatele Ukrainy, którzy przekroczyli granicę z Polską 24 lutego (w pierwszy dzień inwazji Rosji na Ukrainę) i później, będą mogli liczyć przede wszystkim na legalny pobyt w Polsce z prawem do pracy. Na początek ma on trwać 180 dni, chociaż można spodziewać się, że będzie on ostatecznie przedłużony. Warto podkreślić, że przyznanie legalnego pobytu z prawem do pracy jest wręcz niezbędne – wszystko wskazuje na to, że konflikt w Ukrainie może potrwać znacznie dłużej, niż początkowo zakładano. Dodatkowo status uchodźcy nie pozwalałby na podjęcie zatrudnienia i – tym samym – względnego usamodzielnienia się Ukraińców przybywających do Polski.
Przedsiębiorcy, którzy chcą dać zatrudnienie uchodźcom z Ukrainy, mogą zaznajomić się z poradnikiem, jak zatrudnić obywatela Ukrainy. Na ten moment nie wiadomo jednak, czy będą mogli liczyć np. na specjalne ulgi. Takie rozwiązanie mogłoby zachęcić polskie firmy do zatrudniania uchodźców zza naszej wschodniej granicy.
Jak twierdzi minister, prawdopodobnie przyznany będzie również skromny, jednorazowy dodatek dla uchodźców z Ukrainy. Ma on wynosić 300 zł na osobę – bez względu na wielkość rodziny. Pierwotnie dyskutowany był wariant przyznawania 500 zł osobom samotnym, przybywającym do Polski, jednak zdaniem minister do Polski przede wszystkim przyjeżdżają „osoby niesamotne”, będące w grupie.
Polacy, którzy przyjęli uchodźców, również mają otrzymać pomoc
Pomoc prawdopodobnie otrzymają również Polacy, którzy zdecydowali się przyjąć uchodźców z Ukrainy pod własny dach. Środki mają być przekazywane za pośrednictwem samorządów. Partycypacja państwa w kosztach utrzymania uchodźców ma trwać określony czas – wstępne propozycje zakładają okres 60 dni. Projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy ma wstępnie zakładać kwotę 40 zł na osobę za dzień.
Potrzeba więcej rozwiązań systemowych
O ile oczywiście przepisy, które zamierza przyjąć rząd, są niezwykle potrzebne, o tyle konieczne jest zorganizowanie systemowej pomocy dla uchodźców z Ukrainy. Na razie główny ciężar pomagania przyjęły na siebie organizacje pomocowe, wolontariusze, prywatni ludzie i częściowo – samorządy. Już teraz wiadomo, że na dłuższą metę utrzymanie pomocy w takim wymiarze bez odgórnego wsparcia ze strony państwa będzie po prostu niemożliwe – zarówno w kontekście noclegu jak i zapewnienia wyżywienia. Konieczne są również zmiany w prawie, jeśli chodzi o przyjmowanie do żłobków i przedszkoli ukraińskich dzieci – tak, by ich matki mogły podjąć zatrudnienie.
