Śmierć głównego najemcy lokalu komunalnego rodzi wiele pytań dotyczących dalszego losu mieszkania. Przepisy w Polsce nie przewidują bowiem w przypadku mieszkania komunalnego czegoś podobnego do dziedziczenia na podstawie testamentu.
Jakie zasady rządzą zarządzaniem mieszkaniem komunalnym po śmierci najemcy i z jakich opcji mogą skorzystać osoby, które mieszkały razem z nim?
Mieszkania komunalne są własnością gminy i nie mogą być dziedziczone jak zwykłe nieruchomości, ale…
W przypadku, gdy zmarły nie nabył praw własności do lokalu, mieszkanie wraca do gminy. Aczkolwiek mieszkanie komunalne można wykupić. Wtedy, gdy gmina przeznaczyła je do sprzedaży. Najemcy co do zasady nie przysługuje bowiem roszczenie o sprzedaż zajmowanego mieszkania.
Według wstępnych danych GUS-u za ubiegły rok liczba umów najmu mieszkań komunalnych spadła o 4,3 proc. w porównaniu z 2022 rokiem. Jednocześnie zmniejszyła się łączna powierzchnia tych lokali. GUS podał, że w Polsce jest około 600 tys. mieszkań komunalnych (z wyłączeniem lokali zamiennych i tymczasowych).
Prawo chroni bliskie osoby, które mieszkanie komunalne dzieliły z najemcą – pozwala im wstąpić w stosunek najmu
Zgodnie z art. 691 Kodeksu cywilnego osobami mogącymi wstąpić w stosunek najmu są małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą.
Osoby, które nie były formalnymi członkami rodziny i mieszkały w lokalu tylko tymczasowo, nie mają prawa do przejęcia najmu.
Do wstąpienia w stosunek najmu lokalu komunalnego może dojść po śmierci głównego najemcy
W przypadku, gdy zmarły mieszkał z innymi osobami, każda z nich może pozostać w lokalu. Jednak, aby uzyskać takie prawo, muszą one wykazać, że mieszkały w nim na stałe. Gminy mogą przeprowadzić wywiad środowiskowy nastawiony na zweryfikowanie takich informacji.
Nowy najemca musi zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności związanej z przejęciem najmu. Po śmierci głównego najemcy to jego dotychczasowi współlokatorzy odpowiadają za regularne wnoszenie opłat za lokal. Nieopłacanie mieszkania komunalnego może doprowadzić do wypowiedzenia umowy najmu lokalu komunalnego, a w dalszej kolejności do eksmisji lokatora.
W szczególnych okolicznościach, osoby, które nie spełniają formalnych warunków, mogą ubiegać się o przyznanie lokalu, składając wniosek do gminy. Ważne jest, aby uzasadnienie było dobrze przygotowane, ponieważ lokal dość trudno uzyskać ze względu na ograniczone zasoby mieszkaniowe i duże potrzeby ludzi.
