Prawa pacjenta – prawo do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń medycznych
Zgodnie z art. 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku praw pacjenta, pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych, lub odmowy udzielenia takiej zgody. Ten przepis dosyć jasno określa, że lekarz nie może podjąć żadnych działań medycznych, jeżeli pacjent na to się nie zgadza. Jednak swojego rodzaju pułapką jest przepis poprzedzający, czyli art. 15 wspomnianej ustawy, który stanowi, że:
To nieco komplikuje sytuację, ponieważ zakłada istnienie przepisów specjalnych, które wyłączają możliwość zastosowania prawa do odmowy na udzielenie określonego świadczenia medycznego. A takimi przepisami są na przykład zapisy ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych.
Nie możesz odmówić wykonania szczepień obowiązkowych
Spór dotyczący szczepionek trwa od wielu lat. Zwolennicy szczepień twierdzą, że dzięki temu udało się zwalczyć wiele chorób zakaźnych, dzieci zaś częściej dożywają dorosłości. Przeciwnicy szczepionek z kolei wskazują, że każda tego typu ingerencja w organizm wiąże się z zagrożeniem wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego. Ciężko orzec kto ma w tej sytuacji rację, nie posiadając szczegółowej wiedzy z zakresu medycyny, jednak można odnieść się do prawa.
Sprawdź polecane oferty
Allegro 1200 - Wyciągnij nawet 1200 zł do Allegro!
Citi Handlowy
Telewizor - Z kartą Simplicity możesz zyskać telewizor LG!
Citi Handlowy
RRSO 20,77%
A prawo w tym przypadku stanowi jasno – obowiązkowe szczepienia owszem, są świadczeniem zdrowotnym, jednak na mocy ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych, możliwość niewyrażenia zgody na podanie obowiązkowej szczepionki jest wyłączona. Na takim stanowisku stoją sądy administracyjne, na wokandę których trafiają podobne sprawy. Przykładem może być wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z marca 2021 roku (VII SA/Wa 2197/20), w którym skład sędziowski wyjaśnił, że:
Nie trzeba wyrażać zgody na leczenie, jeżeli wymaga on natychmiastowej pomocy lekarskiej
Innym przykładem sytuacji, kiedy można udzielić świadczenia medycznemu pacjentowi, który nie wyraził na to zgody, jest regulacja zawarta w art. 33 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Zgodnie z nim:
W tym przypadku jednak można pominąć zgodę pacjenta, a nie pominąć jego sprzeciw. Tak przynajmniej wynika z orzecznictwa sądów. Jako przykład można wskazać wyrok Sądu Okręgowego w Kaliszu (I C 415/11), w którym skład sędziowski zauważył, że:
Te wyjątkowe przypadki to na przykład sytuacje, kiedy ustawa zobowiązuje pacjenta do określonego działania (na przykład do zaszczepienia się lub poddaniu izolacji), a także momenty kiedy pacjent za siebie nie odpowiada – takie rozwiązania stosowane są na przykład w przypadku prób samobójczych, kiedy na mocy szczególnych przepisów pacjent otrzymuje specjalistyczną pomoc medyczną, w tym również psychiatryczną.
