Warto zdawać sobie sprawę z faktu, że spadek podlega opodatkowaniu – chociaż ostatecznie spadkobierca nie zawsze musi go płacić. Opłaty można uniknąć, jeśli wartość nabytych składników majątku nie przekracza progu ustalonego dla danej grupy podatkowej. Dla tzw. grupy zerowej próg nie ma zresztą specjalnego znaczenia, o ile fakt nabycia spadku zostanie zgłoszony we właściwym terminie. Co jednak z zachowkiem? Czy obowiązuje podatek od zachowku?
Podatek od zachowku: czy konieczna jest jego zapłata?
Jedna z wnioskodawczyń, wnosząc o wydanie interpretacji indywidualnej (586473/I) chciała dowiedzieć się, czy konieczny jest podatek od zachowku. Jako córka spadkodawców domagała się zapłaty zachowku od ich wnuka, który odziedziczył majątek o wartości w sumie miliona złotych.
W tym miejscu warto przypomnieć, że osoba najbliższa dla spadkodawcy (zstępni, małżonek lub rodzice) może domagać się zapłaty zachowku, jeżeli według zasad wyznaczanych przez dziedzicznie ustawowe byłaby uprawniona do spadku. W takiej sytuacji, jeśli została pominięta w testamencie albo otrzymała mniej niż wartość przysługującego jej zachowku, może żądać jego zapłaty (lub uzupełnienia do odpowiedniej kwoty) od pozostałych spadkobierców, zapisobierców czy obdarowanych. Czasami konieczne jest napisanie pozwu o zachowek, choć w wielu przypadkach strony decydują się zawrzeć ugodę. Tak było zresztą we wspomnianej sprawie – córka spadkodawców otrzymała tytułem zachowku 250 tysięcy złotych. I tu właśnie pojawiło się pytanie. Czy podatek od zachowku należy zapłacić, czy może kwota ta korzysta ze zwolnienia na takich samych zasadach jak podatek od spadku?
Kiedy należy zapłacić podatek od zachowku?
Podatek od spadku należy zapłacić, gdy wartość nabytych rzeczy materialnych i niematerialnych jest wyższa niż kwota wolna od podatku. Ta kwota wyznaczana jest natomiast przez ustawę, a jej wysokość zależy od tego, do jakiej grupy należy spadkobierca. W przypadku grupy I (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba lub pasierbicy, zięcia, synowej, rodzeństwa, ojczyma, macochy oraz teściów) wynosi on 9637 złotych.
Co więcej, osoby należące do tzw. zerowej grupy podatkowej mogą uniknąć zapłaty podatku od zachowku. Należy jednak spełnić dodatkowy warunek – dokonać zgłoszenia do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy. W przeciwnym razie podatek będzie trzeba zapłacić i to z odsetkami za zwłokę. Oczywiście obowiązek ten dotyczy tylko spadku o wartości większej niż 9637 złotych.
Podobne zasady obowiązują podatek od zachowku. I to mimo że nie traktuje się go jako składnika spadku, a tym samym stanowi on osobny tytuł opodatkowania. Odnośnie osób należących do I grupy spadkowej obowiązek zapłaty podatku nie powstaje więc, gdy zachowek nie przekracza 9637 złotych. Natomiast nawet, gdy kwota ta jest większa, zapłaty wciąż można uniknąć, dokonując wymaganego przez przepisy zgłoszenia.
Inny sposób liczenia terminu na zgłoszenie do urzędu skarbowego
Jest jednak pewna znacząca różnica między podatkiem od spadku a podatkiem od zachowku – sposób liczenia 6-miesięcznego terminu. Osoba uprawniona do zachowku nie uzyskuje własności rzeczy czy praw majątkowych z chwilą otwarcia spadku. Obowiązek podatkowy powstaje więc nie wraz ze śmiercią spadkodawcy (chwilą otwarcia spadku) ani nie z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o stwierdzeniu nabycia spadku. Zaczyna biec dopiero z chwilą przeniesienia własności danej rzeczy na osobę uprawnioną do zachowku.
