Co do zasady prowadzenie firmy rozpoczyna się od jej zarejestrowania. Nie zawsze jednak tak jest – możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej bez rejestracji. I nie chodzi wcale o działalność nierejestrowaną.
Prowadzenie działalności gospodarczej bez rejestracji
Większość osób, decydujących się na prowadzenie działalności gospodarczej, robi to intencjonalnie. Jeśli mowa o jednoosobowej działalności, pierwszym krokiem jest zazwyczaj rejestracja w CEIDG. Problem polega jednak na tym, że nie zawsze tak jest – i część osób prowadzi działalność nawet nie wiedząc, że to robi. Jak to możliwe?
Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy PIT za działalność gospodarczą uważa się działalność zarobkową:
- wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
- polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
- polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych,
jeśli jest to działalność prowadzona we własnym imieniu, bez względu na jej rezultat, a dodatkowo – w sposób zorganizowany i ciągły, z której przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 oraz 4-9. Tym samym z przepisów nie wynika, że prowadzenie działalności gospodarczej bez rejestracji nie jest możliwe – a o tym, czy dana działalność zarobkowa jest jednocześnie działalnością gospodarczą, czy też nie, decydują okoliczności faktyczne, a nie rejestracja w CEIDG. Należy oczywiście przy tym zaznaczyć, że odrębnym zagadnieniem jest działalność nierejestrowana – gdy miesięczne przychody z niej nie przekraczają kwoty 50 proc. minimalnego wynagrodzenia, a w ciągu ostatnich 60 miesięcy dana osoba nie prowadziła zarejestrowanej działalności gospodarczej.
NSA potwierdza – nieświadome prowadzenie działalności gospodarczej jest możliwe
Wyrok NSA z dnia 21 sierpnia 2014 r., sygn. akt II FSK 2096/12 jasno potwierdza, że subiektywne przekonanie danej osoby, że nie prowadzi działalności gospodarczej, nie ma nic do rzeczy:
Prowadzenie działalności gospodarczej (i osiąganie przychodów z tej działalności) to pewien stan obiektywny. Dla uzyskiwania przychodów z tego źródła nie jest konieczne, aby podatnik miał status przedsiębiorcy, nie jest konieczna rejestracja tej działalności w sposób przewidziany w przepisach odrębnych, dotyczących wymogów formalnych, jakie powinna spełnić osoba prowadząca działalność gospodarczą. Nie ma także znaczenia subiektywne przekonanie podatnika, iż przychody z jego aktywności są przypisane do innego źródła przychodu.
Przy rozpatrywaniu, czy działalność jest działalnością gospodarczą, należy szczególnie wziąć pod uwagę przesłanki zorganizowania i ciągłości. Zorganizowanie to – w myśl przepisów – zespół celowych, uporządkowanych czynności o charakterze profesjonalnym, realizowanych w ramach (mniej lub bardziej) wyodrębnionej struktury. Z kolei jeśli chodzi o ciągłość, to można o niej mówić wtedy, gdy podejmowane działania nie są planowo sporadyczne. Tym samym jeśli np. przedsiębiorca (nieświadomy tego, że w rzeczywistości prowadzi działalność) po prostu nie ma zamówień, to nie są to działania planowo sporadyczne – a wynikające z braku popytu na jego towar lub usługi.
Tym samym warto wiedzieć, że „nieświadome” zostanie przedsiębiorcą jest możliwe – chociaż na ogół większość osób doskonale zdaje sobie sprawę z tego, czy podejmowane działania zarobkowe można zakwalifikować jako prowadzenie własnego biznesu.
