Dla pracownika często nie ma to żadnej różnicy. Premia czy nagroda, nazewnictwo nie jest istotne, najważniejsze jest to, co trafia na konto. Jednak niezależnie od tego, czy jest się pracodawcą, czy pracownikiem, warto znać różnice między premią a nagrodą.
Różnice między premią a nagrodą są istotne, bo jeden z dodatków może być obowiązkowy dla pracowników
Zarówno premia, jak i nagroda mają za zadanie dodatkowo wynagrodzić pracownika za wykonaną prace. Są to dodatki do zasadniczego wynagrodzenia, które stanowi pewną podstawę, na którą obie strony umawiały się, zawierając umowę.
Chociaż często obu nazw używa się zamiennie, to według przepisów prawa istnieją różnice między premią a nagrodą. O nagrodach mówi art. 105 Kodeksu Pracy, który wskazuje, że taką może przyznać pracodawca tym, którzy przez wzorcowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy lub podnoszenie wydajności przyczyniają się do wykonywania określonych zadań. Taką nagrodę lub wyróżnienie przyznaje więc pracodawca w ramach swojej specjalnej decyzji i istotne jest, by jej przyznanie nie wynikało z określonych wcześniej wytycznych.
Kryteria związane z uzyskaniem premii regulaminowej powinny być jasne dla pracowników
Definicji premii nie znajdziemy w Kodeksie Pracy. Często rozróżnia się ją na premię uznaniową i regulaminową, lecz ta pierwsza to tak naprawdę nagroda. Natomiast premia regulaminowa powinna być określona w dokumentach, które obowiązują w danym zakładzie pracy. Może to być artykuł w umowie o pracę, regulamin wynagradzania czy układ zbiorowy.
Niezależnie od tego, gdzie zapisana jest informacja o premii, muszą tam znajdować się również warunki jej uzyskania. Mogą one być bardzo różne, od wysokiej frekwencji, po wyniki sprzedaży, przez dobre wykonywanie swoich obowiązków. Ważne jest jednak to, by zrobione było to w taki sposób, by można było określić, czy danemu pracownikowi taka premia regulaminowa się należy. I jeżeli tak jest, to pracodawca jest zobowiązany ją wypłacić, a gdyby tak się nie stało, pracownik ma prawo domagać się jej od przedsiębiorstwa.
Jeżeli więc zajmujemy się wypłatą wynagrodzeń i chcemy jednorazowo uhonorować jakiegoś pracownika, to ważne, by pamiętać, aby na liście płac ta kwota mieściła się w rubryce opisanej jako nagroda lub premia uznaniowa. Wpisanie jej w ogólną rubrykę jako „premia” – a co jeszcze mniej właściwe – jako premia regulaminowa, może mieć określone konsekwencje. W przypadku kontroli inspektor Państwowej Inspekcji Pracy może domagać się informacji, jakie były przesłanki do wypłaty premii regulaminowej i dlaczego inni pracownicy jej nie otrzymali.
Premie regulaminowe należy więc wpisywać świadomie, kiedy chcemy, by faktycznie były one czynnikami motywującymi dla pracowników, którzy w jasny sposób powinni mieć informację, jak mogą otrzymać kwotę zwiększającą swoje wynagrodzenie.
Z perspektywy zaś pracownika należy pamiętać, że jeżeli w regulaminie wynagrodzenia zapisane są wyraźnie kryteria, które należy spełnić, by otrzymać dodatkowe wynagrodzenie, to wypłata takiej premii jest obowiązkowa ze strony pracodawcy.
Nagroda może być przyznawana uznaniowo, ale nie może dyskryminować
W przypadku nagród należy też pamiętać, że nie mogą one dyskryminować pracowników. To, że pracodawca ma prawo przyznawać je bez uzasadnienia, nie oznacza, że jeżeli dwóch pracowników pracuje dokładnie tak samo, a jeden z nich co rusz otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie, to ten drugi jest bez szans w walce o uzyskanie podobnych bonifikat. Problemem dla zatrudnionego pozostaje jednak fakt, że aby uzyskać taką potencjalną nagrodę musiałby wybrać drogę sądową. A udowodnienie, że pracodawca nie mógł uhonorować akurat danego pracownika, mogłoby się okazać trudne.
Podsumowując – różnice między premią a nagrodą są dość jasne. Premia to coś, co pracownik otrzymuje jako dodatkowe wynagrodzenie, po spełnieniu określonych przez pracodawcę kryteriów. Nagroda to uznaniowa bonifikata, jaką pracodawca może przyznać pracownikowi za wyniki w pracy lub zaangażowanie w jej wykonywanie.
