W wielu państwach istnieją instytucje, których zadaniem jest reprezentowanie obywateli przed urzędami skarbowymi. W USA jest to Taxpayer Advocate Services, w Kanadzie – Taxpayer’s Ombudsman, a w RPA – Tax Ombud. Takie urzędy powstają lub powstały w wielu krajach na świecie, co dowodzi, iż są one potrzebne. Teraz przyszedł czas na Polskę.
Rzecznik Podatników w Polsce
Mimo, że w Polsce był już pomysł utworzenia takiego urzędu, to niestety nie przyniósł on żadnych efektów. Na szczęście nowy projekt ordynacji podatkowej zawiera pewne założenia, które tę sytuację mogą zmienić o 180 stopni. We wspomnianym projekcie znalazło się kilka założeń, które dotyczą m.in utworzenia urzędu Rzecznika Podatników. Szczegółowe kompetencje, ustrój i uprawnienia związane z tą instytucją znajdować się będą w odrębnej ustawie
Według naszego źródła, pewne konkrety są już znane. Kandydat na urząd będzie musiał zostać przedstawiony Premierowi przez Ministra Finansów. Inne wymogi, które będzie musiał spełniać kandydat, to m.in 10-letnie doświadczenie w sprawach podatkowych. Jego kadencja będzie trwać 6 lat bez możliwości ubiegania się o reelekcję.
Wymóg doświadczenia w branży podatkowej Filip Świtała (szef departamentu systemu podatkowego w MF) w wypowiedzi dla „Pulsu Biznesu” argumentuje tak:
Chodzi [nam] o praktyków, doradców podatkowych, obeznanych z problemami podatników
Rzecznik ma wspierać w szczególności zwykłych Polaków. Oczywiście, przedsiębiorcy też będą mogli liczyć na jego pomoc, ale główne przeznaczenie nowej instytucji to pomoc przeciętnemu Kowalskiemu.
Organizacja nowego urzędu
Rzecznik Podatników będzie miał 16 zastępców, po jednym na każde województwo. Dodatkowo podlegać mu będzie gros przedstawicieli w terenie, aby realizacja powierzonych mu zadań była efektywna i stała na najwyższym poziomie. Przedstawiciele ulokowani będą w urzędach skarbowych albo w izbach administracji skarbowej.
Utworzenie urzędu spowoduje również powstanie nowych miejsc pracy, a roczny budżet, przeznaczony na realizację zakładanych celów ma wynosić 20 000 000 zł. Filip Świtała tłumaczy również, że Rzecznik Podatników będzie swoistym adwokatem obywatela, wobec aparatu skarbowego w kraju. Dodaje on również, że
Zdarzają się sytuacje, w których decyzja jest wydawana w myśl prawa i wszystko jest zgodne z zasadami sztuki, ale z czysto ludzkiego punktu widzenia należy ją zmienić lub w ogóle uchylić
Powyższe kłóci się oczywiście z zasadą legalizmu, ale powoli traci ona znaczenie, wypierana przez charakterystyczną dla mentalności niektórych środowisk – faktyczność prawa.
