Teoretycznie jednoosobowa działalność gospodarcza stanowi przedłużenie majątku przedsiębiorcy i jest ściśle związana z jego osobą. Sprzedaż JDG jest jednak możliwa, o ile mamy na myśli jedynie firmowy majątek. Ściślej mówiąc, mamy na myśli zorganizowaną część przedsiębiorstwa.
Formalnie rzecz biorąc, sprzedajemy jedynie zorganizowaną część przedsiębiorstwa
Może się tak zdarzyć, że z jakichś powodów nie chcemy już dalej prowadzić jednoosobowej działalności gospodarczej. Co dalej? Opisywałem w zeszłym miesiącu na łamach Bezprawnika, jak wygląda jej zamknięcie. Kluczową kwestią jest los firmowego majątku. Teoretycznie rozgraniczenie pomiędzy nim a prywatnym majątkiem przedsiębiorcy jest bardzo umowne. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy w grę wchodzi odpowiadanie za zobowiązanie przedsiębiorstwa. Przesunięcie majątku likwidowanej JDG do naszego czysto prywatnego majątku jest nie tylko możliwe, ale też relatywnie proste.
Nie zawsze jednak jest to najlepsze rozwiązanie. Maszyny i inny ciężki sprzęt w domu nam się nie przyda, zamienienie biura albo hali produkcyjnej w mieszkanie raczej nie wchodzi w grę. Możemy oczywiście sprzedać każdy składnik firmowego majątku z osobna. Istnieje jednak atrakcyjna alternatywa. Dlaczego mielibyśmy nie sprzedać przedsiębiorstwa w całości?
Odpowiedź na postawione przed chwilą pytanie jest taka, że sprzedaż JDG formalnie rzecz biorąc nie wchodzi w grę. Akurat ta forma przedsiębiorstwa jest ściśle związana z osobą przedsiębiorcy. Jeśli kiedykolwiek zastanawialiście się, dlaczego nazwa firmy zarejestrowanej w CEIDG musi zawierać imię i nazwisko jej właściciela, to właśnie dlatego. Nie mamy możliwości tak po prostu zmienić nazwiska we wpisie na należące do potencjalnego nabywcy.
Nie oznacza to jednak, że nie możemy sprzedać w jednym pakiecie wszystkiego, co należy do naszej firmy. Pakiet ten powinniśmy nazwać „zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa”. Nie ma przy tym znaczenia, że kodeks cywilny nie zawiera definicji tego konkretnego pojęcia. Znajdziemy ją w przepisach podatkowych. Na przykład zgodnie z art. 2 pkt 27e) ustawy o VAT:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:
27e) zorganizowanej części przedsiębiorstwa – rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania;
Zorganizowana część przedsiębiorstwa w naszym przypadku to cała nasza jednoosobowa działalność minus nasz wpis do CEIDG, który pozostaje związany z osobą przedsiębiorcy.
Trzeba pamiętać, że sprzedaż JDG oznacza solidarną odpowiedzialność z nabywcą za część firmowych zobowiązań
Sprzedaż JDG od strony formalnej wymaga od nas zawarcia z nabywcą umowy pisemnej z podpisami poświadczonymi notarialnie. Po pozbyciu się w ten sposób firmowego majątku następnym krokiem będzie wyrejestrowanie działalności z CEIDG w normalnym trybie i gotowe.
Transakcja będzie miała określone konsekwencje także dla zbywcy. W szczególności mam tutaj na myśli odpowiedzialność solidarną za zobowiązania powstałe przed sfinalizowaniem sprzedaży. Obowiązek ten wynika wprost z art. 554 kodeksu cywilnego.
Nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.
Podatek od czynności cywilnoprawnych w przypadku zbycia przedsiębiorstwa nalicza się od wartości jego poszczególnych składników. Nieruchomości i rzeczy ruchome są opodatkowane stawką 2 proc.,
a inne prawa majątkowe są opodatkowane stawką 1 proc. Zapłata tego podatku ciąży jednak na nabywcy, więc nie będzie to już nasz problem.
Nieco odmiennie ma się sprawa z zatrudnianymi przez nas pracownikami. Sprzedaż JDG oznacza, że nabywca automatycznie staje się ich pracodawcą. Wynika to z treści art. 23¹ kodeksu pracy. Warto jednak zwrócić uwagę na §2 przywołanego przepisu. Po raz kolejny mamy bowiem do czynienia z solidarną odpowiedzialnością zbywcy i nabywcy.
Za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie.
Kolejną rzeczą, o której trzeba pamiętać, jest konieczność przeprowadzenia cesji umów naszego przedsiębiorstwa na nabywcę. W tym wypadku nie ma niestety mowy o jakimkolwiek automatyzmie.
