Bywa, że pracodawcy chcą z różnych przyczyn, nie zawsze etycznych, aby pracownicy nie pojawiali się w pracy. Warto zatem zastanowić się, czy jest to legalne i czy pracodawca może wymusić na pracowniku wzięcie urlopu.
W minionych latach – w dużej mierze ze względu na sytuację w kraju i na świecie – niejednokrotnie pracodawcy zachęcali swoich pracowników do skorzystania z urlopów, aby zmniejszyć obciążenie dla firmy. Pomimo to, pracodawca nie ma prawa zmusić pracownika do wzięcia urlopu – decyzja o skorzystaniu z urlopu zależy przede wszystkim od pracownika.
Szef zmusza do urlopu bezpłatnego. Czy może?
Warto podkreślić, że pracodawca nie ma prawa zmusić pracownika do wzięcia urlopu bezpłatnego. Ten typ urlopu jest udzielany wyłącznie na wniosek pracownika. Pracodawca nie ma prawa decydować, kiedy pracownik będzie miał wolne. Wysyłanie pracowników na urlopy bezpłatne w celu radzenia sobie z problemami finansowymi firmy jest niedopuszczalne.
Szef zmusza do urlopu płatnego. Czasem może
Pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego jedynie w porozumieniu z nim. Zgodnie z prawem pracy, pracownik ma prawo do odnawiającego się każdego roku, nieprzerwanego urlopu płatnego. Udziela się go w dni robocze pracownika, zgodnie z jego harmonogramem pracy, i opiera się na planach urlopowych. Ostateczna decyzja o terminie urlopu należy do pracownika, jednak może być ona przesunięta w dwóch sytuacjach: na wniosek pracownika, lub w przypadku specjalnych potrzeb pracodawcy, które mogą powodować poważne zakłócenia w pracy.
Co więcej, pracodawca ma prawo odwołać pracownika z trwającego urlopu, jeśli wymaga tego sytuacja nieprzewidziana w momencie rozpoczęcia urlopu. Pracodawca jest wtedy zobowiązany do pokrycia kosztów związanych z odwołaniem pracownika z urlopu.
Istnieją jednak dwie sytuacje, w których pracodawca może wymusić na pracowniku skorzystanie z urlopu.
Szef zmusza do urlopu – kiedy może?
Po pierwsze, niewykorzystany urlop z danego roku przechodzi na następny rok, ale pracownik musi go wykorzystać do 30 września. Na przykład, jeśli 16 września pracownik ma jeszcze 14 dni urlopu, pracodawca musi, zgodnie z art. 168 Kodeksu pracy, udzielić pracownikowi urlopu. Jeśli tego nie zrobi, naruszy przepisy prawne, co może skutkować nałożeniem na niego kary grzywny. Musi więc zmusić pracownika do wzięcia urlopu.
Drugim przypadkiem, kiedy pracodawca może zmusić pracownika do wzięcia urlopu, jest okres wypowiedzenia, podczas którego pracownik ma jeszcze niewykorzystane dni urlopu. Zgodnie z art. 167(1) Kodeksu pracy, pracownik ma obowiązek wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli pracodawca w tym okresie udzieli mu go. Jeśli pracodawca nie udzieli urlopu, pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane dni urlopu.
Jeśli jednak powyższe przesłanki nie zachodzą, a szef zmusza do urlopu, chociażby płatnego, to takie działanie jest niezgodne z przepisami Kodeksu pracy.
