Home -
Prawo -
Umowa dożywocia wcale nie gwarantuje, że senior będzie mógł mieszkać w swoim domu do końca życia

Umowa dożywocia wcale nie gwarantuje, że senior będzie mógł mieszkać w swoim domu do końca życia

Umowa dożywocia to popularna forma zabezpieczenia interesów własnych, a także spadkobierców. Na mocy takiej umowy dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości w zamian za zapewnienie dożywotniego utrzymania. Zwykle sytuacja działa w ten sposób, że senior przekazuje swój dom dzieciom (bądź innym osobom), zapewniając sobie w ten sposób dożywotnią opiekę. Niestety, wbrew powszechnej opinii podpisanie takiej umowy wcale nie oznacza, że senior będzie mógł mieszkać w domu do końca życia.

Joanna Świba23.06.2025 14:13

Prawo

23.06.2025 14:13

Joanna Świba

redaktor

Nagłówki

Co gwarantuje umowa dożywocia?

Mądrość ludowa głosi, że „starych drzew się nie przesadza” i faktycznie, często seniorzy za wszelką cenę starają się pozostać w domu, w którym spędzili większość życia. Jest to w pełni zrozumiałe, gdyż znane miejsce daje swojego rodzaju poczucie bezpieczeństwa i komfortu. Niestety, kiedy sprawność danej osoby spada, pozostaje wyzwanie związane z utrzymaniem miejsca zamieszkania w należytym stanie, czy też z samodzielnym zaspokajaniem własnych potrzeb.

W takich momentach właśnie seniorzy często decydują się na rozwiązanie, jakim jest umowa dożywocia. To konstrukcja prawna, która pozwala na przeniesienie własności nieruchomości (w dodatku nieruchomość ta nie wchodzi wówczas do masy spadkowej, a spadkobiercy nie mogą domagać się z tego tytułu zachowku) w zamian za zapewnienie dożywotniego utrzymania.

Umowa dożywocia to nie tylko pomoc finansowa. To również opieka

W teorii (i sytuacji idealnej), gdy umowa dożywocia zostaje podpisana, senior zyskuje pomoc, zarówno finansową, jak i życiową – na mocy takiej umowy bowiem osoba nabywająca własność nieruchomości zobowiązuje się nie tylko do świadczeń pieniężnych, ale również do zapewnienia zbywcy nieruchomości odpowiedniej opieki. Podkreślił to Naczelny Sąd Administracyjny w 2023 roku (I GSK 2066/19):

Przeniesienie seniora do innego mieszkania lub do DPS jest możliwe

Niestety, życie nie zawsze bywa idealne, a opieka nie zawsze wyrażana jest tylko przez pielęgnowanie seniora w miejscu jego zamieszkania. Przy zawarciu umowy dożywocia, nieruchomość zmienia właściciela, co oznacza, że nowy właściciel może ją sprzedać, lub w dowolny inny sposób rozporządzić. Oczywiście można zawrzeć zapis o prawie do dożywotniego zamieszkania w domu, wtedy nowy właściciel będzie zobowiązany do udostępnienia budynku, jednakże to może znacznie utrudnić korzystanie z mieszkania.

Gdy senior niedomaga, osoby z którymi podpisał umowę dożywocia, mogą zdecydować się na umieszczenie go w Domu Pomocy Społecznej (co ciekawe, zgodnie z prawem nie są zobowiązani do ponoszenia odpłatności za pobyt, jeżeli nie są jednocześnie krewnymi wskazanymi w ustawie). Jeżeli senior się zgadza – nie ma problemu. W przypadku braku zgody może dojść do prób udowodnienia, że senior ze względu na stan psychiczny, czy też choroby nie jest w stanie świadomie takiej zgody wyrazić, w związku z czym o umieszczeniu go w DPS zadecyduje sąd rodzinny.

Rozwiązanie umowy dożywocia

Rozważając skorzystanie z możliwości, jakie daje umowa dożywocia, warto jeszcze mieć na względzie kolejne przepisy kodeksu cywilnego, w których ustawodawca jasno wskazuje, że jeżeli pomiędzy dożywotnikiem a zobowiązanym wytworzyły się stosunki uniemożliwiające realizowanie postanowień umowy (a więc na przykład strony się poróżniły), sąd może, na żądanie jednej ze stron zamienić wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. Oczywiście nie oznacza to utraty prawa do zamieszkania w domu, jak bowiem stwierdził Sąd Najwyższy w 2024 roku (III CZP 4/24):

Jeżeli jednak stan zdrowia seniora nie pozwala mu na samodzielne zaspokojenie swoich potrzeb, zamiana opieki na rentę (przy pozostawieniu prawa do zamieszkania w budynku) i tak może spowodować konieczność przeniesienia się do Domu Pomocy Społecznej.

Dołącz do dyskusji

zobacz więcej:

dom pomocy społecznej,opieka społeczna,seniorzy,spadek,umowa dożywocia

kliknij by przejść do następnego posta

Najnowsze

Warte Uwagi

Firmy w Polsce masowo wymieniają auta. Mają czas do końca roku

13.11.2025 18:23, Marcin Szermański

Decyzja kredytowa w 3 minuty, zakupy na klik. PKO BP i Allegro zacieśniają współpracę

13.11.2025 17:36, Marek Śmigielski

Faktury "na kolanie" już nie przejdą. KSeF może dobić najmniejsze biznesy

13.11.2025 15:41, Mateusz Krakowski

Lekarz odsyła do innego specjalisty? Jest na to rozwiązanie, którego mamy prawo się domagać

13.11.2025 14:43, Aleksandra Smusz

Europa oficjalnie odchodzi od węgla, jednak po cichu inwestuje w niego pieniądze

13.11.2025 13:50, Mateusz Krakowski

Koniec z "dyskoteką" w autobusie. Kraków chce zakazać głośnych rozmów i muzyki w komunikacji miejskiej

13.11.2025 12:59, Mateusz Krakowski

Stacje paliw w miastach mogą być w zmowie cenowej. Ale raczej nic im nie udowodnisz

13.11.2025 12:24, Miłosz Magrzyk

Ta grupa może ubiegać się o dodatek na zagospodarowanie. To nawet ponad 4500 zł

13.11.2025 11:38, Edyta Wara-Wąsowska

To już pewne. W 2026 r. zapłacę więcej i za butelki, i za śmieci. I to o 15 proc.

13.11.2025 10:41, Marcin Szermański

„Odzyskamy twoje pieniądze z oszustwa”, czyli druga fala naciągaczy po pseudo-inwestycjach w ORLEN

13.11.2025 9:49, Igor Czabaj

Duże zmiany w prawie budowlanym. Więcej inwestycji będzie można zrealizować bez pozwolenia na budowę

13.11.2025 9:19, Edyta Wara-Wąsowska

Rozwody bez sądu w końcu będą możliwe. Pod jednym warunkiem

13.11.2025 8:34, Edyta Wara-Wąsowska

Paczkomat InPost wypełniony śmieciami. Fundacja wstrzymała zbiórkę „darów”

13.11.2025 7:45, Aleksandra Smusz

Gdy będziesz za dobry dla żony lub męża, to może czekać cię rozwód. Zgodnie z prawem

13.11.2025 6:55, Miłosz Magrzyk

Od teraz za pomocą BLIKA przyjmiesz przelewy w euro

12.11.2025 17:27, Mateusz Krakowski

Polska ma wreszcie zmienić barwy narodowe. Pod lupą flaga i godło

12.11.2025 17:26, Marcin Szermański

Ojcowie też boją się brać urlopy rodzicielskie. Przez stereotypowe podejście pracodawców

12.11.2025 15:35, Mateusz Krakowski

Rodzina nie zapłaci za pogrzeb ani grosza. Wystarczy zrobić jedną rzecz

12.11.2025 14:42, Miłosz Magrzyk

Nieetyczne praktyki firm pożyczkowych wpędzają Polaków w zadłużenie. Jest pomysł zmiany przepisów

12.11.2025 13:49, Katarzyna Zuba

Operatorzy dronów będą musieli wykupić ubezpieczenie OC

12.11.2025 13:02, Mateusz Krakowski

Urzędnicy mają prawo zmusić cię do remontu. I nie obchodzi ich, że nie masz na to pieniędzy

12.11.2025 12:21, Miłosz Magrzyk

Szefowie walczą z quiet quitting. Wyjaśniamy, co grozi za "brak zaangażowania"

12.11.2025 11:10, Edyta Wara-Wąsowska

Kupowanie sprzętu elektronicznego stacjonarnie mija się z celem. Konsument ma więcej praw online

12.11.2025 10:23, Marcin Szermański

Comarch Betterfly zastępuje ERP XT. Teraz program do faktur kusi też warstwą wizualną

12.11.2025 10:11, Mariusz Lewandowski

Skarbówka skontroluje przedsiębiorcę od razu. Ale wbrew pozorom to niekoniecznie zła informacja

12.11.2025 9:29, Edyta Wara-Wąsowska

Lidl Plus to nie wszystko. Ta karta pozwala na zniżki 10 proc. na wiele towarów

12.11.2025 8:34, Aleksandra Smusz

Możliwa duża zmiana na rynku materiałów budowlanych. To wpłynie na koszty budowy domu

12.11.2025 7:44, Edyta Wara-Wąsowska

Jak iść do Carrefoura, to najlepiej z babcią. Ten sklep ma niezłe zniżki dla seniorów

12.11.2025 6:43, Aleksandra Smusz

Podatek antyspelulacyjny Partii Razem to pierwszy od dawna projekt ustawy o podatku katastralnym

11.11.2025 19:52, Rafał Chabasiński

Ci sami lekarze w publicznej i prywatnej przychodni to patologia polskiej służby zdrowia

11.11.2025 15:14, Mateusz Krakowski