Aktualnie w obrocie gospodarczym istnieje niezwykła różnorodność zawieranych umów. Oczywiście te najistotniejsze z punktu widzenia ustawodawcy są uregulowane w Kodeksie cywilnym. Jednak można zawrzeć jeszcze umowę nienazwaną, której treść i formę strony ustalają między sobą indywidualnie. Umowy te często do złudzenia przypominają te, które znajdziemy w Kodeksie cywilnym, jednak różnią się, na pozór, drobnymi szczegółami.
Umowa zamiany i umowa barterowa
Istotę umowy zamiany odnajdujemy w art. 603 Kodeksu cywilnego, który stanowi, iż „Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy”. Umowa ta ma charakter odpłatny, który przybiera formę rzeczową oraz wzajemny. Oczywiście umowa ta może dotyczyć zarówno rzeczy ruchomych jak i nieruchomości. Forma tej umowy jest również dowolna, nawet ustna, jednak do zawarcia umowy zamiany nieruchomości koniecznym będzie sporządzenie aktu notarialnego. Dalsze uregulowania dotyczące umowy zamiany znajdziemy w kodeksie, stosując się do przepisów dotyczących umowy sprzedaży.
Umowa barterowa jest swoimi cechami bardzo zbliżona do umowy zamiany. Najważniejszą jednak różnicą jest to, że w umowie barterowej możemy wymieniać się usługami, bądź wymieniać towary za usługi. Tak jak umowa zamiany, jest to umowa odpłatna i wzajemna.
Umowa barterowa, a podatki
Określając umowę barterową jako odpłatną i wzajemną, a także przypominającą umowę zamiany należy zauważyć, że jedna ze stron umowy tu również występuje w podwójnej roli. Innymi słowy, jest jednocześnie sprzedającym i kupującym w trakcie jednej transakcji. Umowa barterowa jest dla przedsiębiorcy zarówno przychodem jak i kosztem, które zostają udokumentowane fakturami. W tym momencie nie ma znaczenia czy transakcja ta była neutralna i wyszła na „0” dla każdej ze stron. Jeśli natomiast chodzi o VAT, to towar lub usługa będzie opodatkowana właściwą dla siebie stawką.
Zalety umów barterowych
Umowy barterowe mają wiele zalet. Jedną z nich jest oszczędność czasu związanego z koniecznością rozliczeń i całą obsługą płatności. Przy transakcjach międzynarodowych odchodzi problem związany z różnicami kursów walut. Przy takich transakcjach dolar droższy niż 5 zł nie będzie już straszny dla przedsiębiorcy. Pozwalają również przedsiębiorcom na rozwijanie swoich działalności gospodarczych, gdy nie posiadają oni jeszcze odpowiedniej poduszki finansowej dla realizacji nowych przedsięwzięć. Umowy barterowe są szczególnie przydatne w przypadku usług realizowanych w Internecie. Przykładowo właściciel serwisu internetowego uzyska nowy artykuł, w zamian za umieszczenie reklamy autora tekstu.
Czy jest możliwe zawarcie umowy barterowej z osobą fizyczną?
Teoretycznie jest możliwym zawarcie takiej umowy z osobą fizyczną. Jednak z punktu widzenia przedsiębiorcy nie będzie to opłacalne. Może to nawet wygenerować konieczność zapłaty podwójnego podatku. W zamian za to można zawrzeć z osobą fizyczną umowę o dzieło, czy umowę zlecenie, a jeśli przedmiotem transakcji będzie towar, to zawrzeć klasyczną umowę sprzedaży. Umowy te zastąpią faktury i pozwolą na odpowiednie rozliczenie się przedsiębiorcy. Interesującą opcją zdaje się być jedynie zawarcie umowy barteru pomiędzy osobą fizyczną, a przedsiębiorcą zwolnionym z VAT.
