Urlop choć przysługuje z mocy ustawy, to skorzystanie z niego nie może odbyć się zupełnie poza wiedzą pracodawcy. Mimo że pracownik podlega szczególnej ochronie, to jednak pracodawca pozostaje w pewnym stosunku nadrzędności. Czy może być jednak tak, że pracownik pójdzie na urlop bez zgody, a nawet pomimo sprzeciwu pracodawcy?
Urlop bez zgody pracodawcy
Urlop jest prawem niezbywalnym, ale korzystanie z niego obarczone jest wieloma wymogami. Generalnie to pracodawca udziela pracownikowi urlopu. Jest więc nie tyle tak, że pracownik może sobie skorzystać z urlopu w dowolnym czasie i w dowolny sposób, ale tak, że to pracodawca musi (a czasem tylko może) udzielić pracownikowi urlopu.
Co do samych urlopów, to oprócz wypoczynkowego można mówić o urlopie na żądanie (związanym z wypoczynkowym), urlopie bezpłatnym, czy też szkoleniowym, a także urlopach związanych z opieką nad dzieckiem. Warto wspomnieć, że sam urlop na żądanie – choć kojarzy się z tym, że w każdej chwili można go wziąć – niekoniecznie musi uzyskać aprobatę pracodawcy.
Mimo że przepisy jedynie stanowią, że pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu na żądanie, to sądy pracy uznają, że czasami skorzystanie z takiego urlopu będzie stało w sprzeczności z obowiązkiem pracownika – dbałością o dobro zakładu pracy. Jeżeli więc obecność pracownika jest niezbędna, to pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie.
Warto przyjrzeć się urlopowi okolicznościowemu. Tutaj również – z uwagi na jego istotę – wydawać by się mogło, że sprzeciw pracodawcy nie może mieć miejsca. Przecież niedopuszczalne byłoby, gdyby pracownik nie mógł być na swoim ślubie, czy też pogrzebie bliskiej osoby. Jak to wygląda w praktyce?
Urlop okolicznościowy bez zgody pracodawcy
Urlopu okolicznościowego udziela pracodawca – i ma taki obowiązek. Pracodawca nie ma więc prawa odmowy udzielenia takiego urlopu, ale – uwaga – pracownik musi udowodnić, że konkretna okoliczność ma miejsce. Podobnie co do zasady (z zaznaczeniem regulacji dotyczących m.in. likwidacji zakładu pracy) pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopów związanych z opieką nad dzieckiem.
Generalnie rzecz biorąc, pracownik musi wnioskować o udzielenie urlopu, a pracodawca ma obowiązek (a czasem możliwość) udzielenia urlopu. W wypadku urlopów wypoczynkowych w grę wchodzi ponadto plan urlopów, którego przesunięcie może nastąpić jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
Niemniej nieprzyjście do pracy bez powiadomienia pracodawcy i wytłumaczenie „po fakcie”, że skorzystało się z urlopu, to poważne naruszenie obowiązków pracowniczych. Na tyle poważne, że mogące skutkować nawet zwolnieniem dyscyplinarnym.
Podsumowując więc: wszystko zależy od rodzaju urlopu. Są takie, jak okolicznościowy, czy służący do opieki nad dzieckiem, których udzielenie jest obowiązkiem pracodawcy. Są też takie, jak urlop wypoczynkowy (i na żądanie), które co do zasady muszą być udzielone, ale w pewnych wypadkach pracodawca może się nie zgodzić. W innych zaś wypadkach – jak urlop bezpłatny na wniosek pracownika – zgoda pracodawcy decyduje o możliwości nieprzyjścia do pracy.
