Idziesz do sądu, zbierz dokumenty
Zgodnie z regułami procedury cywilnej to na powodzie, czy wnioskodawcy w przypadku nieprocesu, spoczywa ciężar zgromadzenia dokumentacji niezbędnej do rozstrzygnięcia sprawy. Nie inaczej jest w postępowaniach o stwierdzenie nabycia spadku. Składając stosowny wniosek sąd będzie domagał się przedstawienia szeregu dokumentów, a zwłaszcza odpisy aktów stanu cywilnego.
Przede wszystkim wnioskodawca powinien przedłożyć odpis aktu zgonu spadkodawcy. Ponadto sąd musi dysponować aktami stanu cywilnego wszystkich potencjalnych spadkobierców. W przypadku osób, które nie zmieniały nazwiska będą to odpisy akty urodzenia. Dla wnioskodawcy, czy uczestnika posiadającego w wyniku zawarcia związku małżeńskiego inne nazwisko niż rodowe, odpis aktu małżeństwa.
W jaki celu sąd gromadzi takie dokumenty? Chodzi tu o potwierdzenie zgonu spadkodawcy, a nadto o ustalenie stopnia pokrewieństwa i więzi rodzinnych pomiędzy nim a uczestnikami postępowania. Niezbitymi dowodami na te fakty są akty wydawane przez kierownika Urzędu Stanu Cywilnego. Zdobycie aktu stanu cywilnego dla osoby spoza ustawowego katalogu, a więc małżonka, wstępnego, zstępnego, rodzeństwa, przedstawiciela ustawowego, czy opiekuna to jednak nie lada wyzwanie. Problemem jest pojęcie interesu prawnego.
Sprawdź polecane oferty
Allegro 1200 - Wyciągnij nawet 1200 zł do Allegro!
Citi Handlowy
Telewizor - Z kartą Simplicity możesz zyskać telewizor LG!
Citi Handlowy
RRSO 20,77%
Uzyskanie aktu stanu cywilnego do sprawy spadkowej to czasem karkołomne zadanie. Co na to sądy?
Całe clou problemu ma podłoże stricte prawne. Sądy są zgodne co do tego, że przez interes prawny w uzyskaniu aktu stanu cywilnego należy rozumieć interes zgodny z prawem i interes chroniony przez prawo. Wskazana definicja jest jednak na tyle szeroka, że daje spore pole do popisu przy jej interpretacji. Sytuację wykorzystują urzędy stanu cywilnego.
Niekiedy zdarza się, że nawet krótkie uzasadnienie wniosku o wydanie aktu stanu cywilnego wypełnia przesłankę wykazania interesu prawnego. Znacznie częściej urzędnicy odmawiają jednak wydania dokumentów zasłaniając się brakiem interesu prawnego. Drugą kwestią ma być ochrona danych osobowych. Tym samym potencjalny spadkobierca, który może znać całą rodzinę spadkodawcy, włącznie z ich danymi, jest pozbawiany możliwości otrzymania niezbędnego dokumentu. Co na ten temat uważają sądy administracyjne? Ciężko to jednoznacznie stwierdzić.
Przytoczone dwa wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych prezentują skrajnie odmienne stanowiska. W jednym przypadku skład orzekający uznał, że chęć wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku nie jest wykazaniem interesu prawnego. Natomiast WSA w Białymstoku jest przeciwnego zdania. W dalszej części wyroku możemy nawet odnaleźć stwierdzenia o zbytnim formalizmie urzędników odmawiających wydania aktu stanu cywilnego.
Co zrobić gdy USC odmawia wydania aktu?
Jak w takiej sytuacji powinien zachować się wnioskodawca? Czy brak aktu stanu cywilnego uniemożliwia wystąpienie na drogę sądową w celu uregulowania spraw spadkowych? Na szczęście nie. Choć procedura cywilna wymaga samodzielnego skompletowania dokumentów to jednak istnieje furtka przewidziana na sytuacje, gdy nie jest to możliwe.
Zgodnie z art. 187 §2 pkt 4 k.p.c. w pozwie, czy wniosku inicjującym postępowanie można zażądać przeprowadzenia dowodu z dokumentów znajdujących się w posiadaniu sądów, urzędów, czy osób trzecich. Należy jednak uprawdopodobnić fakt, że ich samodzielne uzyskanie nie było możliwe. Z pewnością przesłankę tę wypełni przedłożenie sądowi pisma z odmową wydania dokumentów. W takich sytuacjach sąd samodzielnie zwróci się do kierownika USC o przesłanie niezbędnych aktów stanu cywilnego, co pozwoli na potwierdzenie wszystkich okoliczności związanych z ustaleniem kręgu spadkobierców.
