Deficyt rąk do pracy na polskim rynku nie słabnie. Jednak wbrew obiegowej opinii w Polsce nie potrzeba tylko niewykwalifikowanych pracowników. Z ostatnio przeprowadzonych badań wynika, że w naszym kraju brakuje także wysoko wykwalifikowanych fachowców, których coraz trudniej znaleźć w kraju. Problem jest poważny, gdyż z danych przedstawionych przez Polski Instytut Ekonomiczny wynika, że tylko 1 proc. wydanych pozwoleń na pracę w 2023 r. dotyczył jednocześnie deficytowych i wysoko wykwalifikowanych zawodów.
Lista deficytowych profesji w Polsce jest bardzo długa. Napływ cudzoziemców nie rozwiązuje tego problemu
Polski Instytut Ekonomiczny w badaniu „Wykwalifikowani cudzoziemcy w Polsce – scenariusze zatrudniania w perspektywie 2035 r.” nakreślił problemy, z jakimi obecnie boryka się i będzie w najbliższych latach zmagał się polski rynek pracy. Niedobór wykwalifikowanych pracowników w Polsce dotyczy wielu zawodów – od profesji medycznych (np. lekarze, pielęgniarki, fizjoterapeuci), przez samodzielnych księgowych czy nauczycieli zawodu. Eksperci PIE zauważają także, że tylko 3 proc. dokumentów legalizujących pracę cudzoziemców na terenie Polski dotyczyło zawodów, które wymagają wysokich kwalifikacji. O problemie mówiła w badaniu dr Katarzyna Dębkowska, kierowniczka zespołu foresightu gospodarczego PIE:
Tak niski wskaźnik podejmowania pracy przez cudzoziemców w zawodach deficytowych wymagających wysokich kwalifikacji może wynikać z faktu, że wymaga ona nostryfikacji dyplomu, a także znajomości języka polskiego na poziomie komunikatywnym. Może to znacznie utrudniać podejmowanie pracy przez cudzoziemców w tych zawodach, a tym samym przyczyniać się do podejmowania przez nich pracy niezgodnej z posiadanymi kwalifikacjami.
Eksperci PIE naszkicowali kilka scenariuszy rozwoju sytuacji, która dotyczy zatrudniania cudzoziemców w następnych latach
Według Polskiego Instytutu Ekonomicznego do poprawienia sytuacji na rynku pracy potrzeba przede wszystkim dwóch czynników – poczucia bezpieczeństwa cudzoziemców w Polsce, a także usprawnienia procesu uznawania ich kwalifikacji. Dr Katarzyna Dębkowska mówi wprost:
Jeżeli w Polsce nie będzie realizowana kompleksowa i odpowiedzialna polityka migracyjna, to zmaleją szanse na sprawność procesu administracyjnego w uznawaniu kwalifikacji cudzoziemców.
Eksperci PIE rysują także cztery scenariusze rozwoju sytuacji na rynku pracy. W pierwszym z nich sytuacja powinna ulec poprawie na skutek usprawnienia procesów administracyjnych, a także silnego przywiązania cudzoziemców do Polski. Jednak instytut przedstawił także bardziej czarne prognozy (PIE nazywa je np. nikłą szansą lub całkowicie utraconych szansą) – w takim wypadku proces zwiększania poczucia bezpieczeństwa cudzoziemców się nie uda, a zmiany systemu administracyjnego z dużą dozą prawdopodobieństwa nie zmienią złej sytuacji cudzoziemców w Polsce.
