Zgodnie z prawem przedsiębiorca może prowadzić działalność we własnym mieszkaniu (siedziba firmy jest wtedy tożsama z adresem zamieszkania). Może też wliczyć określone wydatki w koszty firmowe przy prowadzeniu działalności z mieszkania. Jest na przykład możliwe, by wliczyć koszt czynszu, mediów itd. w koszty firmowe - przedsiębiorca musi jedynie określić, jaką część nieruchomości wykorzystuje w celu prowadzenia działalności.

Niekiedy jednak takie rozwiązanie może pociągać za sobą nieprzewidziane konsekwencje - w tym wyższy podatek od nieruchomości dla przedsiębiorców prowadzących firmę we własnym mieszkaniu.

Stawka podatku od nieruchomości różni się w zależności od tego, czy nieruchomość jest związana z prowadzeniem działalności, czy też nie. Różnica jest diametralna - maksymalna stawka podatku od nieruchomości na cele mieszkalne to obecnie 0,81 zł za m2, od nieruchomości (lub jej części) na prowadzenie działalności - aż 23,90 zł za m2.

Kiedy zatem można się spodziewać się konieczności zapłaty wyższego podatku? Po pierwsze - wtedy, gdy z nieruchomości wyodrębniono osobne pomieszczenie na prowadzenie działalności (gabinet czy salon do przyjmowania klientów). Po drugie - gdy przedsiębiorca zdecyduje się na wliczenie wydatków związanych z prowadzeniem działalności w mieszkaniu w koszty uzyskania przychodu.

Dlaczego tak istotne dla ustalenia stawki podatku jest faktyczne wyodrębnienie pewnej części nieruchomości do prowadzenia działalności? Warto w tym kontekście zainteresować się wyrokiem NSA z 23 stycznia 2020 r. (II FSK 1252/19). NSA stwierdził w uzasadnieniu, że wykładnia pojęcia "zajęcia budynku lub jego części na prowadzenie działalności gospodarczej" powinna obejmować nie tylko fizyczne zajmowanie tej nieruchomości, ale także - czy budynek lub lokal są niezbędne, by zrealizować cel działalności gospodarczej. Na tej podstawie można zakładać, że jeśli przedsiębiorca mógłby wykonywać swoją działalność gdziekolwiek (bo potrzebuje w tym celu np. głównie laptopa i smartfona), to wyższy podatek od nieruchomości dla przedsiębiorców nie jest w tym przypadku zasadny.

To dobra informacja dla przedsiębiorców, którzy do tej pory nie wliczali kosztów mieszkania w koszty firmowe (co niejako potwierdza przystosowanie części nieruchomości do celów prowadzenia działalności). Najczęściej są to przedsiębiorcy prowadzący tzw. e-biznesy. Pozostali muszą natomiast mieć się na baczności. Jeśli mają wątpliwości co do tego, czy powinni płacić wyższy podatek od nieruchomości dla przedsiębiorców, mogą zwrócić się do organów gminy o interpretację.