Obowiązek podatkowy bez wiedzy i dokumentów. Część spadkobierców nieświadomie wpadała w pułapkę
Obecnie obowiązujące przepisy prowadzą do absurdalnych sytuacji (i często dotkliwych w skutkach dla podatników). Zgodnie z Kodeksem cywilnym, spadek nabywa się z chwilą śmierci spadkodawcy, a jeśli w ciągu sześciu miesięcy spadkobierca nie złoży oświadczenia o jego odrzuceniu, dochodzi do tzw. milczącego przyjęcia spadku z mocy prawa.
Problem polega na tym, że przepisy podatkowe nakładają na spadkobiercę obowiązek złożenia zeznania podatkowego w ciągu miesiąca od momentu powstania obowiązku podatkowego, czyli właśnie od chwili przyjęcia spadku. W praktyce wielu spadkobierców, zwłaszcza w przypadku dalszej rodziny, nie jest nawet świadomych faktu dziedziczenia.
Jeśli z kolei nawet posiadają taką wiedzę, to w tak krótkim czasie jakim jest miesiąc, rzadko dysponują formalnymi dokumentami - takimi jak choćby postanowienie sądu - które są niezbędne do załatwienia jakichkolwiek formalności w urzędzie skarbowym. Niedotrzymanie tego terminu narażało do tej pory podatników na poważne konsekwencje.
Sprawdź polecane oferty
RRSO 20,77%
Nowa zasada coraz bliżej. Podatek dopiero po formalnym potwierdzeniu
Przyjęty przez rząd projekt ma sprawić, że sytuacja podatników będzie znacznie korzystniejsza. Zgodnie z propozycją, moment powstania obowiązku podatkowego zostanie przesunięty i jednoznacznie powiązany z chwilą uzyskania przez spadkobiercę oficjalnego dokumentu potwierdzającego przyjęcie przez niego spadku.
Obowiązek podatkowy powstanie zatem dopiero z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza, bądź też z momentem wydania europejskiego poświadczenia spadkowego. Taka zmiana urealnia cały proces i sprawia, że obowiązek podatkowy powstaje dopiero wtedy, gdy spadkobierca ma faktyczną i udokumentowaną możliwość działania.
Tym samym termin na złożenie deklaracji podatkowej, wynoszący jeden miesiąc, również będzie liczony od daty uprawomocnienia się jednego z wyżej wymienionych dokumentów.
Co więcej, projekt wprowadza też dodatkową „furtkę bezpieczeństwa” dla podatników. Przewidziano możliwość przywrócenia terminu na zgłoszenie nabycia spadku, jeśli spadkobierca będzie w stanie udowodnić, że nie dotrzymał go z przyczyn od niego niezależnych.
Wprowadzony zostanie również mechanizm wzruszenia decyzji organu podatkowego w sytuacji, gdyby ten odmówił przywrócenia terminu wbrew późniejszemu orzeczeniu sądu administracyjnego.
Nowe przepisy, które mają wejść w życie 14 dni od dnia ich opublikowania w Dzienniku Ustaw, są jedną z najważniejszych i najbardziej proobywatelskich zmian w prawie podatkowym ostatnich lat. Likwidują one absurdalną i niesprawiedliwą pułapkę prawną, dostosowując przepisy do realiów i zwiększając pewność prawną obywateli w i tak już trudnym procesie dziedziczenia.
Działanie rządzących w tym zakresie należy zatem ocenić pozytywnie - być może też projekt będzie początkiem dalszych, szerzej zakrojonych zmian w podatku od spadków i darowizn.
