Zwolnienie lekarskie budzi wątpliwości wśród pracowników przebywających na L4 co do dozwolonych w tym czasie aktywności. Według obowiązujących przepisów celem L4 jest rekonwalescencja. Mimo wszystko orzecznictwo sądowe bywa w tej kwestii bardziej liberalne niż stanowisko ZUS-u.
Rozmowa o pracę, wyjazd w tropiki czy uprawianie sportów w trakcie zwolnienia lekarskiego są raczej niemile widziane, jednak mimo wszystko nie zawsze ZUS i sądy patrzą na pracowników na L4 w podobny sposób.
ZUS ma prawo do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich przez pracowników
W przypadku podejrzenia, że pracownik wykorzystuje L4 niezgodnie z jego przeznaczeniem, inspektorzy mogą odwiedzić go w domu i sprawdzić, co w trawie piszczy. Jeśli chorego nie zastaną pod wskazanym adresem, takiej osobie grożą konsekwencje. Jedną z nich jest odebranie świadczenia. Niewykluczone, że konsekwencje rozciągną się również na mocne pogorszenie relacji z pracodawcą, a nawet zwolnienie z pracy.
Warto pamiętać, że osoby na L4 mogą wykonywać rutynowe czynności, jak robienie zakupów spożywczych, o ile ich stan zdrowia na to pozwala. Jednak ciężka praca fizyczna, przeciągające się zakupy w galerii czy uczestnictwo w imprezach raczej podchodzą pod nadużycie.
Sądy są łagodniejsze niż ZUS, bo chętniej interpretują prawo na korzyść pracownika
Rozbieżności między ZUS-em a orzeczeniami sądowymi wynikają z interpretacji art. 17 ustawy zasiłkowej. ZUS konsekwentnie uznaje, że każda aktywność sprzeczna z celem L4 może poskutkować utratą zasiłku.
Sądy są bardziej elastyczne i dopuszczają pewne odstępstwa, np. sporadyczną aktywność zawodową, jeśli jest incydentalna i wynika z okoliczności. Kluczowym kryterium jest wpływ czynności na terapię. Jeśli aktywność nie opóźni powrotu do zdrowia, sądy często przyznają rację pracownikowi.
W 2024 roku Polacy spędzili łącznie 240 milionów dni na zwolnieniach lekarskich
Łączne koszty absencji chorobowej osiągnęły w ubiegłym roku 31,03 miliarda złotych.
Do najczęściej odnotowywanych przewinień stwierdzanych podczas kontroli wykorzystania L4 należą:
- remonty, naprawy domowe,
- zajmowanie się dziećmi lub osobami starszymi,
- uprawianie sportów i korzystanie z rozrywki,
- wykonywanie pracy zarobkowej, np. jako taksówkarz.
Każdy z tych przypadków może być powodem do wstrzymania wypłaty świadczenia. Aby uniknąć przykrych konsekwencji, należy stosować się do zaleceń lekarza i pamiętać, że zwolnienie lekarskie nie jest dodatkowym urlopem wypoczynkowym. W razie kontroli ZUS może zażądać wyjaśnień, a jeśli dowody wskazują na naruszenie przepisów, cofnięcie świadczenia jest niemal pewne.
