ZUS postanowił odeprzeć falę antyukraińskiej dezinformacji. Instytucja zapewnia, że emerytura dla Ukraińców przebywających w Polsce od wielu lat funkcjonuje na podstawie dokładnie te samych przepisów. Równocześnie ZUS jest w stanie bez trudu weryfikować, czy danej osobie rzeczywiście przysługuje prawo do dodatku z tytułu zamieszkiwania w naszym kraju.
Emerytura dla Ukraińców pod względem prawnym niczym się nie wyróżnia
Rozmaite prorosyjskie grupy i media starają się od dłuższego czasu wbić klin pomiędzy Polaków i Ukraińców. Ostatnim akordem tych starań są sugestie, jakoby obywatele Ukrainy mieli w Polsce zbyt łatwy dostęp do polskiego świadczenia emerytalnego. Tego typu opinie na tyle mocno rezonują w przestrzeni publicznej, że aż Zakład Ubezpieczeń Społecznych postanowił zająć głos w tej sprawie. Instytucja przy okazji wyjaśnia, na jakich dokładnie zasadach jest wypłacana w Polsce emerytura dla Ukraińców.
Przede wszystkim, ZUS zapewnia, że przepisy dotyczące emerytur dla cudzoziemców nie zmieniły się w ostatnich latach. Równocześnie, jak informuje rzecznik ZUS Paweł Żebrowski, obywatele Ukrainy, aby otrzymać Polską emeryturę, muszą spełnić szereg warunków i odprowadzać składki w naszym kraju. Podobnie zresztą jak pozostali cudzoziemcy.
W ostatnich dniach pojawiły się w przestrzeni medialnej fałszywe opinie, że obywatele Ukrainy mają zbyt łatwy dostęp do polskich świadczeń. Tego rodzaju informacje wprowadzają w błąd. Nie mówią one bowiem całej prawdy na temat prawa do świadczeń dla cudzoziemców. Obywatele Ukrainy, podobnie jak inni obcokrajowcy, aby otrzymać Polską emeryturę, muszą spełnić szereg warunków i odprowadzać składki w naszym kraju. Natomiast dodatek do minimalnej emerytury w Polsce będzie im przysługiwał tylko, jeśli mieszkają na terenie naszego kraju.
Żebrowski zwraca uwagę na to, że dwustronną umowę o zabezpieczeniu społecznym Polska i Ukraina podpisały już w 2012 r. Jej celem jest ochrona osób, które pracują lub pracowały w obydwu państwa. Podstawowym założeniem umowy jest to, że ustalający prawo do emerytury bierze się pod uwagę także okresy ubezpieczenia w drugim państwie. Rzecznik zastrzega:
Nie oznacza to jednak, że Fundusz Ubezpieczeń Społecznych finansuje emerytury obywateli Ukrainy za okresy pracy na terenie ich macierzystego kraju. Każde państwo wypłaca świadczenie proporcjonalnie do długości okresów ubezpieczenia w każdym z nich.
ZUS przypomina, że takie umowy stanowią normę w cywilizowanym świecie. Z ich zapisów korzystają obywatele polscy w wielu państwach europejskich, USA i Kanadzie.
Polską emeryturę minimalną pobiera raptem 1170 obywateli Ukrainy
Co jednak z polską minimalną emeryturą? Przypomnijmy: przysługuje ona osobom po osiągnięciu wieku emerytalnego, które legitymują się odpowiednio długim stażem ubezpieczeniowym. Polacy przechodzą na emeryturę w wieku 65 lat, Polki zaś mogą zrobić to po ukończeniu 60 roku życia. Minimalna emerytura przysługuje po przepracowaniu 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.
Przy ustalaniu prawa do emerytury minimalnej w Polsce bierze się pod uwagę również okresy pracy w Ukrainie. Wyrównanie świadczenia do kwoty obowiązującej w Polsce następuje do kwoty zsumowanych świadczeń z obydwu państw. Paweł Żebrowski zwraca także uwagę na kluczowe kryterium uprawniające do uzyskania takiej dopłaty.
Aby otrzymać dopłatę, trzeba spełnić określone warunki. Przysługuje ona wyłącznie w razie zamieszkiwania w Polsce. Jeśli osoba zamieszkuje w innym państwie, dopłata do minimum z Polski nie przysługuje. W takiej sytuacji wypłacamy osobie kwotę emerytury bez dopłaty. Ta kwestia jest też niezależna od obywatelstwa, dotyczy zatem także emigrujących Polaków.
Jeżeli ktoś myśli, że polska minimalna emerytura dla Ukraińców to coś powszechnego, to grubo się myli. Z danych podanych przez ZUS wynika, że ich liczba nie dość, że ledwie przekracza tysiąc, to jeszcze z roku na rok systematycznie maleje.
Liczba dopłat wypłacanych obywatelom Ukrainy jest niewielka. W 2021 dotyczyła 1215 osób, w 2022 r. dotyczyła 1205 osób, a obecnie wypłacamy dopłatę dla 1170 obywateli Ukrainy. Malejąca skala dopłat związana jest między innymi z tym, że obywatele Ukrainy podejmują w Polsce zatrudnienie. Osiąganie przychodu z tytułu pracy albo prowadzenie działalności gospodarczej w wysokości przekraczającej wysokość dopłaty, powoduje brak prawa do dopłaty do minimum. Druga przyczyna malejącej skali dopłat związana jest z wyjazdami obywateli Ukrainy z Polski.
ZUS zapewnia także, że dysponuje narzędziami, które pozwalają mu bez trudu weryfikować to, czy danej osobie faktycznie przysługują uprawnienia do dodatku. Zwraca również uwagę na obowiązki informacyjne świadczeniobiorcy. Należy do nich raportowanie każdej zmiany adresu.
