Jak uniknąć spisu powszechnego?
Spis powszechny w 2021 roku oparty jest o samospis internetowy, co oznacza, że co do zasady każdy powinien samodzielnie wypełnić formularz internetowy. Jest to uzasadnione m.in. pandemią, chociaż - co istotne - nie jest to jedyna możliwość.
GUS przewidział, że skoro niemożliwe jest, aby każdy zobowiązany do spisania się zrobił to samodzielnie przez internet, to dostępne są alternatywne metody - jak spis przez specjalną infolinię, czy też za pośrednictwem rachmistrza - bo od 23 czerwca odbywają się także wywiady bezpośrednie.
Sam obowiązek spisowy dotyczy, zgodnie z art. 4 ustawy spisowej:
Sprawdź polecane oferty
RRSO 21,36%
- osób fizycznych stale zamieszkałych i czasowo przebywających w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach
- osób fizycznych niemających miejsc zamieszkania
- mieszkań, budynków, obiektów zbiorowego zakwaterowania i zamieszkanych pomieszczeń niebędących mieszkaniami
Z obowiązku spisu wyłączeni są szefowie oraz personel cudzoziemskich przedstawicielstw dyplomatycznych, a także ich rodziny, co także stosuje się do "dyplomatycznych" budynków.
Obowiązku spisowego nie należy łączyć z obowiązkiem osobistego spisu. Są więc pewne wyłączenia, które ograniczają zakres tego obowiązku - na przykład przerzucając go z dzieci na rodziców, czy też - w pewnym zakresie - na jednego z domowników.
Za spisanie małoletnich odpowiadają opiekunowie prawni (z reguły rodzice). W odniesieniu do pozostałych domowników sytuacja zależna jest od rodzaju badania. W badaniu pełnym (formularz krótki) ankietowany wypełnia swoją ankietę osobową, a także może - i powinien, jeżeli jest do tego zobowiązany - spisać osoby małoletnie mieszkające w tym samym mieszkaniu. Wówczas nie potrzeba formularza identyfikacyjnego dla każdego z małoletnich, a jedynie konieczne jest podanie numeru PESEL - chyba że dziecko nie ukończyło jeszcze roku życia, to wówczas dopuszcza się brak PESEL.
Samo badanie reprezentacyjne (formularz długi) odnoszące się do osób przebywających w danym mieszkaniu funkcjonuje tak, że osoba, która jako pierwsza się zalogowała, pełni rolę reprezentanta i wypełnia formularz za resztę domowników. Komunikat, że wypełnia się formularz jako reprezentant, powinien pojawić się po zalogowaniu, toteż nie powinno być w tym zakresie pomyłek.
W przypadku osób pracujących i mieszkających poza "domem rodzinnym" (również za granicą) istotne jest to, czy następuje cykliczne "powracanie" do domu rodzinnego, które ma miejsce co najmniej 2 razy w miesiącu. Jeżeli nie, to takiej osoby nie traktuje się jako domownika.
W odniesieniu do sytuacji, w której spis dokonywany jest nie przez internet, a poprzez rachmistrza, zgodnie z art. 18 ustawy spisowej
Dane dotyczące osób nieobecnych i osób małoletnich przekazują osoby pełnoletnie wspólnie z nimi zamieszkałe.
Warto pamiętać, że odmowa udziału w spisie powszechnym i niezrealizowanie obowiązku spisowego do 30 września 2021 roku jest wykroczeniem, za które grozi grzywna do 5 tysięcy złotych. Ponadto świadome podanie informacji nieprawdziwych stanowi przestępstwo. Trzeba też dodać, że w spisie należy podać informacje aktualne na dzień 31 marca 2021 roku, a nie na dzień dokonywania spisu.
