Stagflacja jest pojęciem, które nie jest powszechne w świadomości społecznej. Jednak warto wiedzieć co oznacza i jakie mogą być jej skutki. Jest to obecnie szczególnie palący problem nie tylko w Polsce, ale też w całej Europie. Także Stany Zjednoczone mogą niedługo odczuć skutki stagflacji. Zatem czym jest stagflacja oraz czy grozi ona wystąpieniem w Polsce?
Stagflacja – pojęcie
Jest to zjawisko makroekonomiczne, które polega na jednoczesnym występowaniu w gospodarce państwa zarówno znaczącej inflacji, jak i stagnacji gospodarczej, a więc spadku wzrostu gospodarczego. Przyczyn tego zjawiska upatruje się w negatywnym szoku podażowym, który powoduje zarówno wzrost cen, jak też i ograniczenie produkcji. Szok podażowy z kolei to nagłe ograniczenie dostępności istotnych zasobów naturalnych lub czynników produkcji. Powstaje ono w wyniku zdarzeń naturalnych, decyzji politycznych lub zmowy dostawców kontrolujących znaczną część podaży danego dobra (np. ropy naftowej).
Jednocześnie należy dodać, że walka ze stagflacją jest zazwyczaj utrudniona. Bank centralny (w Polsce Narodowy Bank Polski) powinien z jednej strony zaostrzać politykę pieniężną, by walczyć z inflacją, z drugiej zaś strony ją łagodzić, by ograniczyć skutki spadającego tempa wzrostu gospodarczego.
Stagflacja jako zagrożenie dla Polski i świata
I tak, oczywiście wpływ na stagflację w obecnej sytuacji może mieć (a raczej ma) wojna na Ukrainie. Skutki jakie niesie ze sobą wojna to m.in. zakłócenie łańcucha dostaw. Jednak przede wszystkim wprowadzają niepewność, co ogranicza potencjalny wzrost gospodarczy. Równolegle wojna połączona z ogromnymi skokami cen surowców powoduje zjawisko inflacyjne, które jest importowane do poszczególnych krajów, a Polska to dzisiaj bardzo mocno odczuwa. Należy przypomnieć, że inflacja w Polsce obecnie jest najwyższa od 21 lat.
Wskazane wyżej czynniki w połączeniu spowodują, że mimo bardzo wysokiej inflacji, w Polsce będzie niski wzrost gospodarczy. Eksperci prognozują wzrost gospodarczy do 2–2,5%. Ta wartość jest traktowana jako zbyt niska, żeby można mówić o realnym wzroście gospodarczym.
Nie tylko Polska w niedługim czasie może zmagać się ze zjawiskiem stagflacji. Dotyczy to także Stanów Zjednoczonych. Mohamed El-Arian, główny doradca ekonomiczny w Allianz ocenił, że gospodarce amerykańskiej nie uda się uniknąć stagflacji, a rynki muszą jeszcze dostroić się do ryzyka znacznego spowolnienia wzrostu. Stany Zjednoczone w pierwszym kwartale 2022 roku zaliczyły spadek PKB o 1,4 proc. Jednocześnie inflacja pozostaje na najwyższym poziomie od początku lat 80. Ponadto dodał, że stagflacja jest najgorszą rzeczą dla banków centralnych, zwłaszcza dla FED-u, ponieważ stawia jego dwa cele w konflikcie ze sobą.
Fed stoi przed trudnym wyborem. Musi zadecydować, czy podnieść stopy procentowe, by zdusić inflację lub je obniżyć, by wyprowadzić gospodarkę ze stagnacji. Przed takim samym dylematem zapewne niedługo stanie Narodowy Bank Polski.
