Polscy raperzy – nie wszyscy, ale szczególnie ci lubujący się w złocie, szwajcarskich zegarkach i wypożyczonych samochodach – bardzo często w swoich wersach wspominają o 60. Kim jest 60? Czy potwierdzacz i 60 to samo? Skąd taka znajomość prawa karnego u krajowych artystów?
Bardzo wielu znanych w całym kraju raperów w swoich wersach wspomina o 60-tkach. Kim jest 60? To oczywiste nawiązanie do art. 60 Kodeksu karnego. Dokładniej zaś do § 3, który stanowi że – sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet może warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni on wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia. Jest to tzw. mały świadek koronny, to właśnie do niego swoje pretensje wylewali kolejno Bonus RPK, Małolat, Jongmen oraz Quebonafide. Kim zatem jest 60?
art. 60 § 3 – mały świadek koronny/ potwierdzacz, 60?
Ustawodawca wprowadził do polskiego porządku prawnego instytucję świadka koronnego w celu ustanowienia skutecznego instrumentu do walki z przestępczością zorganizowaną. Kto zaś może zostać świadkiem koronnym? Osoba, która współuczestniczyła w procederze przestępczym, o ile tylko ujawni organom ścigania wszystko co na jego temat wie. Wówczas może liczyć, na brak odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwa, a także ochronę ze strony państwa.
Z moralnego punktu widzenia w koronę mogą pójść wyłącznie najbardziej obrzydliwe istoty. Ciężko bowiem wyobrazić sobie osoby, do których można czuć większą odrazę, jeśli dokładnie przeanalizujemy ich postawę. Jego byli współpracownicy – nienawidzą go, bowiem w celu uchronienia własnej głowy postanowił na nich donieść. Osoby postronne oraz organy ścigania czują doń odrazę, bo wiedzą, że jeszcze przed momentem, ta sama osoba winna zostać posadzona na ławie oskarżonych. Wolała jednak przerzucić odpowiedzialność za swoje czyny na współwinnych i dalej cieszyć się wolnością. Sami przyznacie, że z moralnego punktu widzenia jest to obrzydliwe.
Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 września 2003 roku (sygn. akt: II KK 105/03) wskazał, że – istotne okoliczności sprawy to takie, dzięki którym można określić rozmiar i charakter przestępstwa wraz z ustaleniem jego sprawcy. Dodatkowo powinny to być tylko takie względy, które stoją w bezpośredniej relacji z całym mechanizmem działania grupy przestępczej, dzięki którym organy ścigania mogą rozbić wewnętrzną strukturę funkcjonowania całej grupy.
Kto może zostać 60?
Czy zatem słuszne jest, aby instytucja małego świadka koronnego dalej istniała? Jest to bardzo skomplikowana materia. Z pewnością wykorzystania zeznań składanych przez 60 znacznie przyspieszyło pracę organów ścigania w latach 90 XX w. Był to złoty okres polskiej przestępczości zorganizowanej. Tuż po transformacji ustrojowej, wraz z nowymi możliwościami oraz społeczno-gospodarczym rozwojem rozwijała się polska mafia. Gdyby nie 60, z pewnością trudniej byłoby zakończyć przewlekłe postępowania.
60 zwykle zostawali ci, którzy nie mogli liczyć, na status świadka koronnego, ponieważ wiedza, którą dzielili się w zakresie przestępstw była zbyt mała. Ponadto, z dobrodziejstw art. 60 § 3 korzystają także „skruszeni” zabójcy. W ten sposób chcą zmniejszyć sobie karę np. z 25 na 15 lat. Natomiast określenia potwierdzacz czy szpagaciarz można traktować jako swoiste synonimy dla 60-tki.
Świadek koronny
To instytucja, o której nad Wisłą słyszał już zapewne każdy. Co więcej, zapewne wiele osób dowiedziało się o niej z takich źródeł jak Alfabet Mafii lub Odwróceni. Natomiast podstawą prawną jest ustawa o świadku koronnym z dnia 25 czerwca 1997 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1197).
Warto podkreślić, że w tym wypadku również głównym celem polskiej instytucji świadka koronnego jest ujawnienie wszelkich przestępstw popełnionych w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym oraz przestępstw takich jak łapownictwo, płatna protekcja czynna i bierna, nadużycie funkcji przez funkcjonariusza państwowego, kupowanie głosów wyborczych, uczestnictwo w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym, a także łapownictwo gospodarcze i sportowe.
Świadkiem koronnym nie może jednak zostać każdy przestępca. Z góry zdyskwalifikowani są ci sprawcy, którzy usiłowali, lub popełnili przestępstwo zabójstwa (art. 148 § 1-3 k.k.) lub współdziałali w jego popełnieniu albo nakłaniał inną osobę do popełnienia takiego czynu zabronionego w celu skierowania przeciwko niej postępowania karnego.
