Klasa energetyczna domu to miara pokazująca, jak efektywnie budynek wykorzystuje energię – czyli ile jej potrzebuje do ogrzewania, chłodzenia, wentylacji czy podgrzania wody użytkowej. Okazuje się, że jeden budynek może mieć jednocześnie klasę najwyższą i jedną z gorszych.

Główne zastrzeżenia organizacji pozarządowych dotyczą pomysłu umieszczenia na jednym świadectwie charakterystyki energetycznej dwóch różnych ocen: jednej opartej na wskaźniku zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną, a drugiej określającego energię dostarczoną netto.

Jeden wskaźnik pokazuje rzeczywiste zużycie energii potrzebnej do funkcjonowania budynku, drugi opiera się na arbitralnie określonym przeliczniku zużycia energii nieodnawialnej Co w związku z tym? Stary, źle ocieplony dom z „kopciuchem” może mieć podobną klasę jak nowoczesny budynek z pompą ciepła.

Źródłem kontrowersji jest biomasa, bo faktycznie zalicza się ją do źródeł energii odnawialnej, ale w praktyce jej wykorzystanie niekiedy generuje znaczne zanieczyszczenie powietrza. Wartość wskaźnika dla takich budynków jest sztucznie zaniżana, bo uwzględnia tylko niewielką część emisji związaną z pozyskaniem i przetransportowaniem paliwa.

W efekcie wielu właścicieli będzie montować najtańsze i najbardziej szkodliwe piece tylko po to, by formalnie uzyskać wyższą klasę energetyczną, a to zniweczy inicjatywy antysmogowe i wypromuje rozwiązania sprzeczne z ekologicznymi standardami Unii Europejskiej.

Między innymi Polski Alarm Smogowy, Fundacja Frank Bold i Instytut Ekonomii Środowiska podkreślają, że propozycja resortu rozwoju jest sprzeczna z unijną ścieżką rozwoju. Zgodnie z nią najwyższa klasa ma przysługiwać budynkom niemal bezemisyjnym. Tymczasem w Polsce mogłyby ją uzyskać domy wyposażone w przestarzałe systemy grzewcze.

Eksperci apelują o natychmiastową korektę przepisów i oparcie klasyfikacji na jednym, jasnym wskaźniku – energii dostarczonej netto, która pokazuje, ile energii budynek zużywa i ile kosztuje jego ogrzewanie. Bez tej zmiany reforma nie tylko okaże się nieefektywna, a wręcz szkodliwa.

Z piątej edycji raportu „Barometr zdrowych domów”, opracowanego z inicjatywy Grupy VELUX, wynika, że co trzecie dziecko w Europie mieszka w domu niezgodnym z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia. W Polsce problem ten dotyka około 1,5 miliona dzieci. Przebywanie w złych warunkach mieszkaniowych zwiększa ryzyko chorób dziecięcych i tych pojawiających się w późniejszym wieku aż o 25 proc. Szacuje się, że nawet jedna czwarta zgonów dzieci poniżej piątego roku życia ma związek z zanieczyszczeniem środowiska.