Spółki handlowe, takie jak spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, działają przez swoje organy. To zarząd – jedno lub wieloosobowy – podejmuje decyzje, zawiera umowy i reprezentuje spółkę m.in. w postępowaniach sądowych. A gdy zarząd nie może, wtedy pojawia się kurator spółki z o. o.
Problem pojawia się w momencie, gdy spółka formalnie istnieje, ale brakuje jej zarządu (np. wskutek dymisji jego członków). Utrudnia to dochodzenie roszczeń przez wierzycieli spółki. Na szczęście ma się to zmienić.
Na czym polega problem?
Zgodnie z uregulowaniami zawartymi w kodeksie cywilnym, jeśli osoba prawna (taka jak spółka z o.o.) nie może działać przez swoje organy, sąd powołuje kuratora. Jego uprawnienia są jednak ograniczone – kurator jest bowiem powoływany wyłącznie w celu ustanowienia nowego zarządu. Oznacza to, że kurator takiego podmiotu nie posiada uprawnień do reprezentacji spółki. Stanowisko to potwierdził w swoim orzecznictwie Sąd Najwyższy.
Czytaj też: Kolejny etap bezczelności, Lex Superior wydzwania do ludzi
Mocniejszy kurator spółki z o. o.
W praktyce oznacza to, że z jednej strony istnieje podmiot, często posiadający majątek, ale wierzyciele nie mogą dochodzić swoich roszczeń. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego przewidują bowiem, że jeśli spółka nie jest należycie reprezentowana (m.in. właśnie z uwagi na brak zarządu), to postępowania przeciwko niej muszą być zawieszone. Dotyczy to również postępowań egzekucyjnych.
Ta luka w prawie jest ostatnio coraz częściej wykorzystywana przez nieuczciwych przedsiębiorców. Brak sankcji za pozbawienie spółki odpowiedniej reprezentacji oraz szybki skutek w postaci zawieszenia postępowań sądowych i komorniczych wpływa na „popularność” tej sztuczki. Na szczęście resort sprawiedliwości zamierza z tym skończyć.
Już od 2014 r. prowadzone są prace nad projektem, który przyzna kuratorom prawo reprezentowania spółki. O zakresie kurateli każdorazowo będzie decydować sąd, stosownie do potrzeb i okoliczności. Przyspieszy to z pewnością postępowania sądowe i egzekucyjne, co powinno cieszyć wierzycieli.
Założenia projektu przewidują także kary grzywny dla wspólników, którzy celowo nie powołują zarządu spółki. Jest szansa, że pozwoli to na uniknięcie procedury powoływania kuratorów. W konsekwencji zaś – zmniejszenie zatorów płatniczych, o których gargantuicznych rozmiarach w Polsce informowaliśmy na Bezprawniku.
Problemy prawne związane z działalnością, założeniem lub organizacją spółki prawa handlowego? Zapraszamy do zamówienia usługi prawnej pod adresem kontakt@bezprawnik.pl. Porad udzielają specjaliści z zakresu prawa handlowego, oferujemy też stałą obsługę prawną na terenie największych polskich miast i/lub przez internet.
