Jan Kowalski, Michał Wiśniewski, Adam Nowak – nazwa jednoosobowej działalności gospodarczej, tj. „firma” musi zawierać co najmniej imię i nazwisko właściciela. Podobne zasady obowiązują w przypadku spółek osobowych i udziałowców. Co jeszcze może zawierać firma osoby fizycznej i na co uważać?
Niezależnie od tego czy firma odgrywa rolę w kreowaniu naszej marki, wciąż są rzeczy, które warto wiedzieć przed ostatecznym zdecydowaniem się na określoną nazwę.
Imię i nazwisko w nazwie firmy
Zgodnie z art. 43 (4) Kodeksu cywilnego:
Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.
To oznacza, że w firmie musi się znaleźć nasze imię i nazwisko. Jednak obok Jan Kowalski, można do firmy dodać dowolny zwrot np. „Doradztwo Prawne Jan Kowalski”. Warto też pamiętać, że obok oficjalnej nazwy firmy, w obrocie może funkcjonować dowolna nazwa.
Przykład: Firma „Jan Kowalski produkty spożywcze” prowadzi sklep pod szyldem „Sklep u Janka”
Oficjalna nazwa firmy umieszczana jest przede wszystkim w rejestrze przedsiębiorców i fakturach VAT lub innych dokumentach księgowych.
Nie warto zaczynać nazwy firmy od słowa „firma”. Przyjęło się, że słowem firma określamy po prostu swoje przedsiębiorstwo, ale tak naprawdę firma to jest właśnie nazwa działalności. W oficjalnych dokumentach może to brzmieć kuriozalnie: Jan Kowalski działający pod firmą „Firma Jan Kowalski”.
Jeżeli w nazwie działalności umieścisz słowo „firma” to tak jakby ktoś dał komuś na imię „Imię”.
Czy samo imię i nazwisko w nazwie firmy wystarczy?
Co do zasady, w przypadku działalności gospodarczych osób fizycznych – tak. Warto jednak pamiętać, szczególnie, jeżeli mamy popularne nazwisko, o art. 43 (3) § 1 Kodeksu Cywilnego:
Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.
Popularne nazwisko w nazwie firmy to może być kłopot
Nasza firma musi odróżniać się od innych firm. W rejestrze jest jednak mnóstwo działalności zarejestrowanych pod firmą Jan Kowalski. Nie ma przeszkód, aby dwie osoby prowadziły działalność o tożsamej firmie, jeżeli działają na innym rynku. „Ten sam rynek” dotyczy zarówno rodzaju, jak i miejsca prowadzenia działalności.
Przykładowo jeżeli w małej miejscowości jest dwóch taksówkarzy działających pod firmą Adam Nowak teoretycznie jeden z nich (ten który zaczął używać tej firmy wcześniej) mógłby żądać, aby ten drugi prowadził działalność pod inną nazwą. Oczywiście – w praktyce taka sytuacja rzadko występuje, bo zazwyczaj, w przypadku małych działalności, których nazwa funkcjonuje niejako „w tle” i nie stanowi o marce, takie samy firmy nie utrudniają przedsiębiorcom działalności.
Ale można sobie wyobrazić sytuację, że dwie osoby prowadzą przedsiębiorstwo transportowe pod tą samą firmą na terenie całego kraju. W takim wypadku jeden z nich pewnie wolałby, żeby nie funkcjonowała równolegle dwie firmy „Jan Kowalski” albo „Transport Jan Kowalski”. Żeby uniknąć takich wątpliwości, można dodać do swojej firmy kreatywny człon, którego nie ma inny przedsiębiorca. Trzeba także zadbać, aby nasza firma – tak jak wymaga tego przepis – odróżniała się dostatecznie. Jeżeli na rynku działa firma „Jan Kowalski Transport”, a my nazwiemy naszą „Transport Jan Kowalski „, to możemy nie spełnić ustawowego wymogu.
Nazwy potencjalnie konkurencyjnych firm można sprawdzić w ogólnodostępnym rejestrze CEIDG.
Nazwisko w nazwie firmy a wprowadzanie w błąd
Poza tym zgodnie z artykułem 43(3) § 2 Kodeksu Cywilnego:
Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.
Co to w praktyce oznacza?
Przykładowo, jeżeli Jan Kowalski zamiast pod firmą „Doradztwo Prawne Jan Kowalski” działałby pod firmą „Kancelaria Prawna Jan Kowalski” i jednocześnie nie posiadałby tytułu radcy prawnego lub adwokata, potencjalni klienci mogliby pozostawać w błędnym przekonaniu, że Jan Kowalski taki tytuł posiada.
Sąd Najwyższy swojego czasu uznał, że mimo tego iż taka firma nie zawiera nazwy tytułu zawodowego „adwokat” lub „radca prawny”, u przeciętnego klienta może wywołać przekonanie, że usługi są świadczone przez osobę z uprawnieniami. Kancelaria prawna to powszechnie przyjęty wśród adwokatów i radców człon firmy (wyrok SN z dn. 28.02.2008 r. sygn. akt III CSK 245/07).
Co ciekawe, jak uznał Sąd „dodatkowym czynnikiem mogącym utwierdzać klientów w takim błędnym przekonaniu jest łacińska nazwa kancelarii prawnej”. Co jak co, ale popisywanie się łaciną, tak żeby niekoniecznie wszyscy zrozumieli o co chodzi, to też nieodzowna część zawodu prawniczego.
Inne określenia, które potencjalnie mogą wprowadzać w błąd: bank, towarzystwo ubezpieczeniowe, praktyka lekarska.
Wprowadzanie w błąd może odbyć się też przez np. podszywania się pod znane marki, żeby zwiększyć swoją rozpoznawalność. Nie ma wątpliwości, że nazywając swoją firmę Mc Donalds Jan Kowalski (warto od firmy odróżniać także znak towarowy), możemy potencjalnie wprowadzić parę osób w błąd. Nie mówiąc nawet o roszczeniach, które mógłby wytoczyć przeciwko nam sama firma, pod którą – intencjonalnie bądź nie – się podszyliśmy. Warto w tym kontekście pamiętać też o ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Na podstawie art. 5 ustawy chroniona jest nie tylko firma, ale też symbole, skróty literowe czy inne niż oficjalna firma, nazwy handlowe przedsiębiorstwa.
Czyjeś nazwisko w nazwie firmy
W nazwie firmy osoby fizycznej nie można umieszczać oznaczeń innych osób. Przykładowo firma osoby fizycznej „Piekarnia Maria Piekarska i Jan Kowalski” byłaby niedopuszczalna. Taka modyfikacja możliwa jest tylko w przypadku firm spółek prawa handlowego.
Jak widać więc – nazwanie firmy zgodnie z zasadami nie jest szczególnie trudne. Przyswojenie paru prostych zasad pozwoli nam zrobić to zgodnie z przepisami i uniknąć większych wątpliwości.
