Kiedy wydawane jest orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim?
Niepełnosprawność jest definiowana jako trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych. W szczególności dotyczy to podjęcia pracy zarobkowej, a także samodzielnego radzenia sobie z trudami dnia codziennego. Niezdolność ta musi być spowodowana naruszeniem sprawności organizmu (w tym przypadku to naruszenie może być zarówno fizyczne, na przykład uszkodzenia kończyn, schorzenia kręgosłupa, jak i psychiczne – osoby ze zdiagnozowanymi chorobami psychicznymi również mogą uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności).
Orzeczenie o niepełnosprawności wydawane jest przez miejski lub powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności (jako pierwsza instancja) oraz wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (jako druga instancja). W skład takiego zespołu musi wchodzić przynajmniej dwóch specjalistów – jeden musi być lekarzem, a drugim psycholog, pedagog, pracownik socjalny, doradca zawodowy lub inny lekarz.
Takie zespoły orzekają o niepełnosprawności, a także o stopniu tej niepełnosprawności. W tym przypadku wyróżnia się stopień lekki, umiarkowany lub znaczny. Orzeczenie o niepełnosprawności może być wydane czasowo (jeżeli jest szansa na poprawę funkcjonowania osoby niepełnosprawnej) lub na stałe (przed ukończeniem 16 roku życia możliwe jest wydanie jedynie czasowego orzeczenia o niepełnosprawności).
Co decyduje o stopniu niepełnosprawności?
Zróżnicowanie stopni niepełnosprawności wynika z faktu, że różne osoby z różnymi schorzeniami, mają zróżnicowane potrzeby. Osoba, która nie potrafi chodzić, ma inne potrzeby i inne możliwości (m.in. w zakresie podjęcia pracy zarobkowej) niż osoba, która ma tylko trudności z poruszaniem się. Innym przykładem mogą być zróżnicowane potrzeby osoby niewidomej i osoby, która w wyniku wypadku ma niedowład ręki.
Najbardziej „zaawansowanym” stopień niepełnosprawności jest stopień znaczny. Takie orzeczenie mogą uzyskać osoby niezdolne (całkowicie) do pracy i wymagające stałej lub długofalowej opieki i pomocy innych osób, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności mogą również otrzymać osoby zdolne do pracy, ale tylko w warunkach pracy chronionej, i muszą wymagać stałej pomocy i opieki.
Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności to osoby niezdolne do pracy lub zdolne do pracy jedynie w warunkach chronionych, wymagające czasowej albo częściowej pomocy innych. Oznacza to więc, że osoby z drugą grupą inwalidzką są w stanie sobie samodzielnie radzić, pod warunkiem, że otrzymują czasowe wsparcie, nie wymagają jednak stałej opieki (w przeciwieństwie do osób z niepełnosprawnością w stopniu znacznym).
Lekki stopień niepełnosprawności z kolei orzekany jest w przypadku osób o naruszonej sprawności organizmu, co obniża ich zdolność w wykonywaniu pracy, czy też do pełnienia ról społecznych, jednak ich problem można przezwyciężyć dzięki wyposażeniu w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, lub środki techniczne. Oznacza to więc, że osoba niepełnosprawna w stopniu lekkim jest ograniczona przez swój stan zdrowia, ale jest również w stanie względnie normalnie funkcjonować, pod warunkiem odpowiedniego zaplecza technicznego.
Aktywizacja osób z niepełnosprawnościami
Istnieje programów, których celem jest aktywizacja osób z niepełnosprawnościami. Te programy mają na celu usuwanie barier (na przykład przez remonty i dostosowanie budynków do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, zakup odpowiedniego sprzętu, takiego jak wózki inwalidzkie, specjalnie dostosowane samochody, czy urządzenia pomagające w rehabilitacji), czy też aktywizację zawodową (wielu pracodawcom zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami zwyczajnie się opłaca).
Oczywiście zdecydowanie najłatwiej jest o aktywizację osób, w przypadku których wydane zostało orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim. Te osoby bowiem są najbardziej sprawne i najłatwiej jest im przezwyciężyć ograniczenia, oczywiście dzięki odpowiedniemu wsparciu.
Co daje orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim w 2025 roku?
Osoby, wobec których wydane zostało orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim, mogą liczyć na wsparcie w postaci szeregu ulg i dotacji. Przykładowo PFRON realizuje program wsparcia, polegający na wypłacie miesięcznego dodatku do zakupu energii elektrycznej. Osoby z niepełnosprawnością w stopniu lekkim mogą tutaj zyskać nawet 100 złotych miesięcznie.
PFRON oferuje również turnusy rehabilitacyjne dla osób z niepełnosprawnościami, gdzie można liczyć nie tylko na rehabilitację, ale również na zorganizowane działania grupowe, mające na celu promowanie aktywności społecznej i przeciwdziałanie wykluczeniu. Turnusy te skupiają osoby z podobnymi niepełnosprawnościami, o podobnych potrzebach, aby wspólnie pracować nad poprawą sytuacji zdrowotnej.
Osoby z niepełnosprawnościami mogą również liczyć na wsparcie w zakresie remontów (m.in. można dostać pieniądze na remont łazienki, tak aby dostosować ją do potrzeb osób niepełnosprawnych), pomoc finansową w zakupie specjalnie dostosowanego samochodu, dodatki lub finansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, serwis protezy kończyn, a także specjalne kursy i szkolenia, które zwiększą ich kwalifikacje zawodowe.
Co więcej, osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu lekkim mogą korzystać z ulg podatkowych, zniżek w komunikacji publicznej, zwolnienia a abonamentu RTV, zwolnienia z podatku PCC przy zakupie auta, czy sprzętu rehabilitacyjnego, a także różnego rodzaju zasiłki (m.in. zasiłek pielęgnacyjny z Miejskiego lub Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, czy zasiłek celowy lub stały wypłacany przez MOPS, lub GOPS). Można również skorzystać ze wsparcia w znalezieniu miejsca pracy.
Gdzie szukać informacji na temat wsparcia osób z niepełnosprawnościami?
Programów, które mają wspierać niepełnosprawnych, w tym również osoby, w przypadku których wydane zostało orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim, jest wiele. Część z nich jest ograniczona czasowo, jednak zwykle, gdy jeden znika, w jego miejsce natychmiast pojawia się nowy.
Informacji na temat wsparcia osób z niepełnosprawnościami należy szukać w Miejskich i Gminnych Ośrodkach Pomocy Społecznej. W wielu sytuacjach można tam uzyskać konkretną pomoc od razu – pracownik socjalny po zgłoszeniu przyjdzie pod wskazany adres i udzieli informacji, na temat możliwych form pomocy.
Pomoc można znaleźć również w Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), który oferuje m.in. wypożyczalnię technologii wspomagających dla osób z niepełnosprawnością, aktywizację zawodową, dofinansowania działalności gospodarczej, rehabilitację, czy wsparcie dla rolników.
Osoby z niepełnosprawnościami mogą również skorzystać z pomocy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, gdzie pracownicy informują o dostępnych środkach, formach wsparcia (zarówno finansowego, jak i opiekuńczego), a także mogą skierować na odpowiedni kurs, czy też warsztaty wspomagające stan zdrowia, czy komfort życia.
