Instytucja skargi nadzwyczajnej została wprowadzona do polskiego systemu prawnego 3 kwietnia br. nową ustawą o Sądzie Najwyższym. Jest to swoiste novum stanowiące nowy środek zaskarżenia. Umożliwia on wzruszenie nawet prawomocnego wyroku i powoduje ponowne zbadanie sprawy. Prokurator Generalny złożył pierwszą skargę nadzwyczajną. Czego ona dotyczy?
Złożenie skargi nadzwyczajnej miało miejsce wczoraj. Jest to w zasadzie historyczny moment, bo taka sytuacja nigdy wcześniej nie miała miejsca. O sprawie donosi Rzeczpospolita.
Testament
Zaskarżone zostało postanowienie Sądu Rejonowego w Tomaszowie Lubelskim z 17 kwietnia 2014 r. Przedmiotem sprawy było stwierdzenie nabycia spadku po zmarłych rodzicach. Jeden z uczestników postępowania złożył przed sądem testament, jednak sąd wydał postanowienie stwierdzenia nabycia spadku przez spadkobierców ustawowych, nie badając z urzędu, czy posiadają oni testament.
Prokurator Generalny jako naruszenie wskazał pogwałcenie przepisów prawa procesowego, czyli art. 670 kodeksu postępowania cywilnego
Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada, czy spadkobierca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia.
Prokurator Generalny wskazał również naruszenie przepisów prawa cywilnego, w postaci artykułu 926 § 2 Kodeksu cywilnego
Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.
Jeżeli testament faktycznie istniał, to dziedziczenie ustawowe nie powinno mieć miejsca.
Zasady sprawiedliwości społecznej
Prokurator Generalny, jako uzasadnienie złożenia skargi nadzwyczajnej, wskazuje wymóg zgodności działań sądów z zasadą demokratycznego państwa prawnego i zasad sprawiedliwości społecznej. Ponadto Prokurator Generalny wskazał, że wniesienie skargi nadzwyczajnej uzasadniane jest zapewnieniem pewności co do prawa, jak i prawidłowości stosowania prawa przez organy państwa oraz sądy.
Gwoli przypomnienia, skarga nadzwyczajna wymaga zaistnienia szeregu przesłanek. Zaskarżone orzeczenie sądu powszechnego lub wojskowego musi
- naruszać zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji
- w sposób rażący naruszać prawo poprzez błędną jego wykładnie lub niewłaściwe zastosowanie
- spowodować zajście oczywistej sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.
Wbrew temu, co zakładano na początku, skarga nadzwyczajna co do zasady składana jest przez Prokuratora Generalnego i Rzecznika Praw Obywatelskich. W zakresie swojej właściwości mogą ją złożyć: Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Rzecznik Praw Dziecka, Rzecznik Praw Pacjenta, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, Rzecznik Finansowy, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców i Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
