Narodowy Spis Powszechny w 2021 roku co do zasady na postać samospisu internetowego. Spisać się musi każdy obywatel, a czas na wypełnienie kwestionariusza internetowego jest do końca września. Co jednak istotne, samospis internetowy możliwy jest w ciągu 14 dni od pierwszego zalogowania w serwisie. Same dane powinny być aktualne na dzień 31.03.

Odmowa udziału w spisie, zgodnie z art. 57 ustawy o statystycze publicznej, podlega grzywnie. Karane jest również podawanie danych fałszywych danych. To jest przestępstwem zagrożonym karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Sam system jest rozbudowany i dzisiaj wydaje się - co do wydajności i dostępności - działać w porządku. Niestety pojawiają się też pewne mankamenty, które mogą zostać wykorzystany w sposób złośliwy, a czasami nawet i niezgodny z prawem.

Problemy Narodowego Spisu Powszechnego są istotne. Po pierwsze, tuż po starcie usługi serwery nie wytrzymały nadmiaru ruchu i formularz nie chciał się wyświetlać. Jest to jednak standardem w rodzimym e-Państwie. Dużo poważniejsze są jednak luki w systemie, o których pisze „Komputer Świat”.

Do serwisu można zalogować się na różne sposoby. Może to być profil zaufany, ale też numer PESEL wraz z nazwiskiem panieńskim matki. W wypadku wprowadzenia odpowiedniego - tj. sprzężonego z prawdziwą osobą - numeru PESEL (i podaniu jakiegokolwiek hasła) pojawi się komunikat, który jednoznacznie wskazuje, iż osoba z takim numerem PESEL istnieje.

Co więcej, logowanie z użyciem numeru PESEL i nazwiska panieńskiego matki jest dosyć kontrowersyjne. Nie są to dane, których nie da się uzyskać, a - przy pierwszym logowaniu - pojawia się opcja zabezpieczenia konta hasłem. Jeżeli więc ktoś zna PESEL i nazwisko panieńskie drugiej osoby, to może w prosty sposób zablokować tej osobie konto.

Jak się przed tym uchronić? Najlepiej „zaklepać” sobie swoje konto - czyli zabezpieczyć je hasłem, zanim zrobi to ktoś inny. Na szczęście, z tego co udało mi się samodzielnie sprawdzić, zablokowanie konta hasłem nie wyłącza możliwości logowania z użyciem profilu zaufanego. Niemniej warto zauważyć, że formularz spisowy nie pozwala na resetowanie hasła.

Problemów technicznych jest oczywiście więcej. Wiele osób napotkało błędy przy wysyłaniu formularzy, a i co do samej treści można być wiele zastrzeżeń. Na przykład adwokaci żartują sobie z radców prawnych, bo przy zawodzie adwokata występuje w nawiasie „mecenas”, zaś przy radcach prawnych już nie. Takich kwiatków jest oczywiście więcej.