Przymusowy urlop wypoczynkowy. Czy pracodawca może zmusić pracownika do wykorzystania bieżącego urlopu?
Wiele firm bez wątpienia znalazło się w trudnej sytuacji finansowej. Nie upoważnia to jednak pracodawców do łamania przepisów prawa pracy. Jednym z takich nadużyć jest przymusowy urlop wypoczynkowy, do którego pracodawcy mają coraz częściej zmuszać swoich pracowników.
Przymusowy urlop wypoczynkowy tymczasem - na ten moment - nie jest regulowany przez tarcze antykryzysowe czy inne przepisy wprowadzone na czas epidemii koronawirusa. Jest tylko jedna sytuacja, w której pracodawca faktycznie może nakazać pracownikowi wykorzystanie urlopu wypoczynkowego - chodzi jednak o urlop zaległy (np. z poprzedniego roku - chociaż i tak pracownik może go wykorzystać do 30 września). Jeśli zaś mowa o urlopie bieżącym, to nawet przestój w firmie nie uprawnia pracodawcy do zmuszania pracowników np. do wzięcia kilku dni urlopu wypoczynkowego z bieżącej "puli" przypadającej na dany rok. Należy jednak pamiętać, że nie oznacza to wcale, że urlop nie przypadnie na czas epidemii. Może się zdarzyć tak, że w danej firmie z dużym wyprzedzeniem planuje się urlopy i że część pracowników wybrała termin przypadający właśnie na epidemię. Nie jest to jednak w żaden sposób przymusowy urlop wypoczynkowy, ponieważ nastąpiło wcześniejsze porozumienie pracownika z pracodawcą.
Co ciekawe, prawo dopuszcza natomiast przesunięcie terminu urlopu wypoczynkowego wcześniej ustalonego między pracownikiem a pracodawcą. Pracodawca może przesunąć termin urlopu pracownika z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy - np. jeśli nieobecność pracownika mogłaby zakłócić funkcjonowanie zakładu pracy. Przymuszanie do wykorzystania bieżącego urlopu wypoczynkowego jest jednak sytuacją w zasadzie odwrotną i niedopuszczalną przez prawo.
Sprawdź polecane oferty
RRSO 21,36%
Przymusowy urlop bezpłatny również jest bezprawny
Przymusowy urlop wypoczynkowy to zresztą tylko jedna z form przymusu stosowanych obecnie przez niektórych pracodawców. Chodzi o przymusowy urlop bezpłatny - który również jest bezprawny. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z przepisami, urlop bezpłatny jest udzielany na wniosek pracownika, a zatem - na jego wyraźne żądanie. Zgodnie z art. 174 Kodeksu pracy:
§ 1. Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego.
§ 2. Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
§ 3. Przy udzielaniu urlopu bezpłatnego, dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn.
§ 4. Przepisów § 2 i 3 nie stosuje się w przypadkach uregulowanych odmiennie przepisami szczególnymi.
Przymusowy urlop a tarcza 4.0
Zgodnie z planowanymi rozwiązaniami z tarczy antykryzysowej 4.0 pracodawca będzie mógł zmusić pracownika do wykorzystania urlopu, ale również - będzie to dotyczyć urlopów zaległych (tylko w szybszym terminie). Nadal nie będzie możliwe wysłanie pracownika na przymusowy urlop bezpłatny.
