Przypuszczam że wielu pracowników co najmniej raz znalazło się w sytuacji, gdy pracodawca kazał im wziąć przymusowy urlop na dzień lub dwa. Najczęściej ma to miejsce w majówkę lub z okazji 15 sierpnia. Jeśli między dniem wolnym ustawowo a weekendem pojawia się dzień lub dwa wolnego, niektórzy przedsiębiorcy chętnie wysyłają wtedy pracowników na urlop. Dobrze, jeśli jest to podyktowane chęcią samych pracowników, którzy i tak planowali wykorzystać w ten sposób część swojego urlopu wypoczynkowego. Gorzej, gdy pracodawca ich do tego zmusza - a często bywa i tak. W ten sposób pracownik, mimo że wcale tego nie chciał, godzi się na przymusowy urlop. Pracodawca, który dopuszcza się takich praktyk, łamie jednak w ten sposób prawo.

Pracodawca, który chce wysłać pracownika na przymusowy urlop (bo np. nie opłaca mu się otwierać firmy na jeden dzień), może naruszyć podstawowe obowiązki pracodawcy. Tym samym pracownik mógłby nawet z tego powodu pokusić się o dyscyplinarne rozwiązanie umowy ze swoim pracodawcą. W praktyce byłoby to jednak trudne do udowodnienia. Pracodawca zawsze mógłby zasłonić się tym, że chciał umożliwić pracownikowi wykonywanie obowiązków służbowych (np. w ramach pracy zdalnej), ale to pracownik sam podjął decyzję o wykorzystaniu części urlopu wypoczynkowego.

Jest natomiast możliwa sytuacja, w której pracodawca faktycznie ma prawo żądać od pracownika przymusowego urlopu - chodzi o okres wypowiedzenia. Pracodawca może wtedy przyznać urlop bez wniosku złożonego przez podwładnego. Czasem przymusowy urlop jest również powiązany z zaległym urlopem. Jeśli zbliża się 30 września, a pracownik nadal nie wykorzystał urlopu, pracodawca ma prawo wskazać mu konkretne terminy, w których powinien tego dokonać.

Nie zmienia to jednak faktu, że w pozostałych wypadkach wniosek jest konieczny. Pracownik nie powinien być zmuszany do podjęcia takiej decyzji. To obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie takiej organizacji pracy, by pracownik mógł wykonywać powierzone mu obowiązki.

Na pewno warto, by ustawodawca bliżej przyjrzał się tej kwestii. Z jednej strony zrozumiałe jest bowiem, że przedsiębiorca chciałby mieć pewne pole manewru w niektórych sytuacjach (a np. umożliwienie pracy zdalnej nie zawsze jest możliwe). Z drugiej - prawa pracowników powinny być skutecznie chronione. Być może konieczne jest zatem wypracowanie jakiegoś nowego, ustawowego rozwiązania, które byłoby skutecznym kompromisem w takich sytuacjach.