Jeżeli rolnik jest czynnym podatnikiem VAT, to będzie traktowany tak, jak pozostali przedsiębiorcy
Wiemy już, że obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur może dotknąć także podmioty, których raczej nie kojarzymy z fakturowaniem albo podatkiem VAT w ogóle. Przykładem mogą być prowadzący działalność nierejestrowaną oraz osoby, które czerpią dochody z najmu prywatnego. Z punktu widzenia ustawy o podatku od towarów i usług prowadzą w końcu działalność gospodarczą. Kolejnym ciekawym przypadkiem są rolnicy.
Także i tym razem mamy do czynienia z działalnością gospodarczą w rozumieniu przywołanej przed chwilą ustawy. Art. 15 ust. 2 wprost wskazuje rolników jako podmioty prowadzące takową.
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przepisy ustawy oferują rolnikom dwa sposoby rozliczania podatku VAT. Od tego wyboru będą zależeć także ich przyszłe interakcje z KSeF. Do wyboru mamy status rolnika ryczałtowego oraz czynnego podatnika VAT.
Ten drugi przypadek nie powinien budzić żadnych wątpliwości. Rolnik, który zarejestruje się jako czynny podatnik VAT, pod względem obowiązków związanych z fakturowaniem za pomocą KSeF jest traktowany tak samo, jak każdy inny przedsiębiorca. Krajowa Administracja Skarbowa nie pozostawia cienia wątpliwości. W przygotowanych przez nią poradnikach dla podatników możemy przeczytać: "Wszyscy podatnicy VAT czynni będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych przez KSeF, o ile przepisy nie przewidują zwolnień".
Oznacza to tyle, że rolnicy będący czynnymi podatnikami VAT mają najczęściej czas do 1 kwietnia 2026 r. na przygotowanie się do e-fakturowania za pomocą KSeF. Na szczęście organy podatkowe zapewniają darmowe oprogramowanie oraz materiały edukacyjne, które pozwalają na samodzielne wdrożenie systemu.
Rolnik ryczałtowy będzie mógł nałożyć na nabywcę swoich produktów obowiązek wystawiania faktur VAT RR w KSeF
Dlaczego właściwie rolnik miałby chcieć zostać czynnym podatnikiem VAT? Odpowiedź na to pytanie jest zasadniczo taka sama jak w przypadku całej reszty vatowców. Status ten umożliwia dokonywania odliczeń naliczonego podatku VAT z faktur kosztowych. Tym samym podatek zawierający się w cenie produktów wykorzystywanych w działalności wraca do kieszeni rolnika nawet w pełnej kwocie zamiast zryczałtowanej stawki.
Jeżeli jednak nie zależy nam na maksymalizacji odliczeń i preferowalibyśmy ograniczenie vatowskiej biurokracji do minimum, to lepszym rozwiązaniem staje się domyślny status rolnika ryczałtowego. Jest nim osoba, która korzysta z ustawowego ograniczenia obowiązków. Znajdziemy je w art. 117 ustawy:
Rolnik ryczałtowy w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku:
1) wystawiania faktur;
2) prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług;
3) składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 99 ust. 1;
4) dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96.
Zwolnienie z obowiązku wystawiania faktur teoretycznie powinno wyczerpać temat. Wiemy jednak, że z przepisami dotyczącymi KSeF nie jest tak prosto, jak być powinno. Na szczęście tym razem dysponujemy wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów z portalu ksef.podatki.gov.pl:
Od 1 kwietnia 2026 r. wprowadzona zostanie możliwość wystawiania w KSeF faktur VAT RR i VAT RR KOREKTA dokumentujących nabycie produktów rolnych od rolników ryczałtowych. Wystawianie tych dokumentów przy użyciu KSeF nie będzie obowiązkowe. Jeżeli jednak rolnik ryczałtowy wskaże w KSeF nabywcę produktów rolnych jako uprawnionego do wystawiania faktur VAT RR i faktur VAT RR KOREKTA przy użyciu tego systemu, to do czasu odwołania tego wskazania nabywca będzie obowiązany wystawiać te faktury w KSeF
Jak należy jednak rozumieć takie stanowisko? Na uwagę zasługuje przede wszystkim sformułowanie, że to nabywca produktów rolnych będzie zobowiązany do wystawiania faktur VAT RR w KSeF. Wbrew pozorom, takie rozwiązanie nie powinno dziwić. W końcu kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych.
