Niegodność dziedziczenia to mechanizm mający zapewnić, że osoby, które nieetycznie zachowały się wobec spadkodawcy, nie otrzymają majątku po jego śmierci. Jest to zabezpieczenie mające na celu ochronę godności zmarłego i zapobieganie sytuacjom, w których sprawca przestępstwa dziedziczyłby po swojej ofierze. Kiedy możesz zostać uznany za niegodnego dziedziczenia? Sprawdź.
Wydziedziczenie a niegodność dziedziczenia
Wydziedziczenie jest procedurą polegającą na pozbawieniu najbliższych zmarłego prawa do zachowku. Aby wydziedziczenie było skuteczne, musi zostać jasno wyrażone w testamencie i oparte na konkretnych przesłankach, jak np. uporczywe, wbrew woli spadkodawcy, postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, niedopełnianie obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy czy dopuszczenie się umyślnego przestępstwa przeciwko spadkodawcy lub osób mu najbliższych. Niespełnione ambicje czy jednorazowe awantury domowe nie są uznawane za wystarczające powody do wydziedziczenia.
Należy zaznaczyć, że wydziedziczenie jest celowym działaniem spadkodawcy. Natomiast niegodność dziedziczenia jest ustalana na podstawie żądania, po śmierci spadkodawcy. Uznania spadkobiercy za niegodnego może zażądać każdy, kto ma w tym interes. Kwestia ważności wydziedziczenia jest podnoszona w toku postępowania dotyczącego stwierdzenia nabycia spadku. Sprawa uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia wymaga dodatkowego procesu sądowego.
Kto może zostać uznany za niegodnego dziedziczenia?
Przyczynami niegodności dziedziczenia mogą być m.in. umyślne ciężkie przestępstwo wobec spadkodawcy. I uporczywe uchylanie się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego. Albo uporczywe uchylanie się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą lub naruszenie jego swobody testowania. W tym działanie przeciwko podzieleniu majątku zgodnie z ostatnią wolą testatora poprzez ukrycie, zniszczenie bądź podrobienie testamentu. Świadome podjęcie działań mających na celu popełnienie przestępstwa, mimo że ostatecznie do niego nie doszło, również można uznać za podstawę do stwierdzenia niegodności dziedziczenia.
Z żądaniem stwierdzenia niegodności dziedziczenia można wystąpić w ciągu roku od dnia dowiedzenia się o przyczynie niegodności. Nie później jednak niż przed upływem 3 lat od otwarcia spadku. Uznanie spadkobiercy przez sąd za niegodnego dziedziczenia spowoduje, że taki spadkobierca zostanie potraktowany, jakby nie dożył otwarcia spadku. Skutki niegodności dziedziczenia nie rozciągają się jednak na zstępnych spadkobiercy uznanego za niegodnego. Pod pewnym wyjątkiem. Jest nim sytuacja, w której dzieci osoby uznanej za niegodną dziedziczenia współpracowały z nią przy podejmowaniu działań, które w konsekwencji doprowadziły do stwierdzenia niegodności dziedziczenia, lub działały na jej zlecenie.
