Decydując się na sporządzenie testamentu, do wyboru mamy kilka możliwości. O ile testament ustny można sporządzić tylko w szczególnych okolicznościach, to testament własnoręczny czy notarialny już zawsze. Pytanie tylko, który z nich będzie lepszym wyborem?
Łatwość sporządzenia i koszty
Warto zacząć od kwestii podstawowej, czyli łatwości sporządzenia. Testament holograficzny (własnoręczny) można sporządzić bardzo szybko i właściwie każdym miejscu. Wystarczy, by był napisany w całości własnoręcznie, opatrzony w podpis i datę. Sporządzenie testamentu z pomocą notariusza narzuca natomiast konieczność umówienia się na spotkanie. Wymaga więc inwestycji czasu i oczywiście pieniędzy, które będzie trzeba zapłacić notariuszowi za jego usługi.
Skomplikowane postanowienia wymagają pomocy notariusza
Testament własnoręczny to opcja, na którą powinny zdecydować się osoby dokonujące prostych rozporządzeń. Jeśli ma on natomiast zawierać bardziej skomplikowane elementy takie jak polecenia, zapisy czy wyznaczenie wykonawcy testamentu, nad jego sporządzeniem powinien czuwać notariusz. Sama wiedza, jak sporządzić testament czerpana z internetu może wówczas nie wystarczyć do zawarcia w nim postanowień zgodnych z rzeczywista wolą testatora.
W efekcie zdarza się nieraz, że postanowienia wywołują nie te skutki, jakich oczekiwałby testator, przede wszystkim jeśli chodzi o takie kwestie jak zapisy czy pozbawienie prawa do zachowku. Nieprawidłowości mogą też sprawić, że testament będzie podlegał ocenie sądu. Nad sporządzeniem testamentu notarialnego czuwa natomiast notariusz, który zadba o zamieszczenie w nim prawidłowych postanowień.
A skoro już mowa o zapisach i dodatkowych postanowieniach, to dużą zaletą testamentu notarialnego jest także możliwość zawarcia w nim zapisu windykacyjnego. W testamencie własnoręcznym może znaleźć się natomiast jedynie zapis zwykły, mniej korzystny dla przyszłych spadkobierców.
Większe bezpieczeństwo
Ważną kwestią odróżniającą testament własnoręczny i notarialny jest także bezpieczeństwo samego dokumentu. Jeśli spadkodawca zdecyduje się sporządzić testament własnoręczny, musi zadbać o to, by ktoś rzeczywiście wiedział o jego istnieniu. W przeciwnym wypadku w grę wejdzie dziedziczenie ustawowe. Opowiadanie najbliższym o spisaniu swojej ostatniej woli może jednak budzić obawy o to, że będą chcieli taki testament zniszczyć czy ukryć. W przypadku testamentu notarialnego takiego ryzyka natomiast nie ma. Dokument przechowywany u notariusza jest chroniony przed zniszczeniem, zginięciem czy wprowadzeniem w nim zmian.
Jak rodzaj testamentu wpływa na możliwość jego podważenia?
Może się zdarzyć, że członkowie rodziny niezadowoleni z postanowień testamentu spróbują go podważyć. W przypadku testamentu własnoręcznego mają znacznie większe możliwości. Mogą powoływać się na wady oświadczenia woli takie jak brak świadomości znaczenia swoich czynów czy porządzenie testamentu pod wpływem groźby. Oprócz tego nieraz będą kwestionować fakt napisania testamentu własnoręcznie.
Testament notarialny jest natomiast dokumentem urzędowym. Tu nie ma więc znaczenia, czy został napisany własnoręcznie. Co więcej, zadaniem notariusza jest upewnienie się, że testator jest świadomy znaczenia swoich czynów i ma swobodę w podejmowaniu czynności. Podważenie testamentu możliwe więc będzie tylko w szczególnych i rzadkich okolicznościach, które zresztą niełatwo będzie udowodnić.
Testament własnoręczny czy notarialny – co wybrać?
Na koniec warto zaznaczyć, że testament własnoręczny i notarialny mają takie same znaczenie w świetle prawa. Możliwe jest więc na przykład skuteczne zastąpienie postanowień testamentu notarialnego przez testament własnoręczny sporządzony w późniejszym terminie. Trudno też odpowiedzieć na pytanie, który z nich będzie lepszym wyborem.
W przypadku prostego rozrządzenia majątkiem testament własnoręczny równie skutecznie spełni swoją rolę. Pozwoli natomiast uniknąć dodatkowych opłat czy wizyty w kancelarii. Większość osób decyduje się jednak na testament notarialny przede wszystkim ze względu na kwestię bezpieczeństwa i pewności co do prawidłowości jego sporządzenia.
