Kiedy praca w Wigilię jest dozwolona?
Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) nieustannie czuwa nad dobrostanem pracowników w Polsce i robi to także poprzez publikowanie na swojej stronie cennych poradników. Jeden z nich, jaki pojawił się ostatnio, dotyczy Wigilii, która od tego roku będzie po raz pierwszy dniem ustawowo wolnym od pracy. PIP postanowił bowiem przypomnieć, że nie wszyscy skorzystają z nowych przepisów, gdyż zgodnie z art. 151 Kodeksu pracy, praca w niedziele i święta, a zatem również w Wigilię, jest dozwolona w wielu branżach.
Konieczność stawienia się do pracy w wolną Wigilię może dotyczyć między innymi osób pracujących:
- w służbach ratowniczych,
- przy pracy zmianowej,
- przy niezbędnych remontach,
- w transporcie i w komunikacji,
- przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
- w rolnictwie i hodowli,
- w gastronomii,
- w hotelarstwie,
- w jednostkach gospodarki komunalnej,
- w zakładach leczniczych i placówkach służby zdrowia udzielających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
- w ośrodkach pomocy społecznej zapewniających całodobową opiekę,
- w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku,
- w miejscach, gdzie pracownicy zatrudnieni są w systemie świadczenia pracy wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta.
Przedstawiciele powyższych zawodów muszą się zatem spodziewać, że dla nich Wigilia niekoniecznie będzie dniem wolnym. Co ważne jednak, jeśli faktycznie będą musieli w tym dniu stawić się w pracy, pracodawca ma obowiązek dać im w zamian inny dzień wolny i w większości przypadków powinien go wyznaczyć jeszcze do końca roku.
Wigilia wolna jest także dla pracowników handlu, ale z pewnymi wyjątkami
Państwowa Inspekcja Pracy przypomina również, że tegoroczna Wigilia jest dniem wolnym także dla pracowników handlu. I w tym przypadku jednak obowiązują pewne wyjątki, ponieważ zgodnie art. 6 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta zakaz pracy w handlu w te dni nie obowiązuje między innymi w takich miejscach jak:
- stacje paliw,
- apteki i punkty apteczne,
- placówki prowadzące działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku (dotyczy to również siłowni),
- zakłady lecznicze dla zwierząt,
- placówki pocztowe,
- kwiaciarnie,
- sklepy z pamiątkami lub dewocjonaliami,
- piekarnie, cukiernie i lodziarnie,
- placówki handlowe zajmujące się handlem prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych,
- placówki handlowe na terenie zakładów leczniczych i placówek służby zdrowia, przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
- miejsca obsługi podróżnych, czyli np. na dworce kolejowe, w porty i lotniska;
- hurtownie farmaceutyczne,
- strefy wolnocłowe,
- zakłady pogrzebowe,
- placówki handlowe, w których przeważającą działalnością jest działalność gastronomiczna,
- sklepy online i platformy internetowe;
- jarmarki, festyny i inne miejsca, w których organizowane są imprezy okolicznościowe, tematyczne, czy też sportowo-rekreacyjne.
Oprócz powyższych wyjątków (i kilku innych wymienionych w ustawie) zakaz handlu w Wigilię nie dotyczy również sytuacji, gdy za ladą stanie sam właściciel sklepu lub skorzysta w tym zakresie z pomocy najbliższych np. współmałżonka lub rodziców.
Za zmuszenie do pracy w Wigilię pracodawca może zapłacić karę
Poza wyjątkami wymienionymi w przepisach praca w Wigilię jest zakazana. Państwowa Inspekcja Pracy przypomina, że złamanie tego zakazu może skutkować poważnymi konsekwencjami.
Pracodawca, który zmusi pracownika do przyjścia do pracy w Wigilię pomimo zakazu, popełni bowiem wykroczenie, za które grozi mu grzywna w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł. Na jeszcze większą karę narażeni są przedsiębiorcy, którzy nakażą swoim pracownikom pracować w handlu w Wigilię. W tym przypadku bowiem grozi im grzywna w wysokości nawet 100 000 zł.
