Czym jest wymeldowanie administracyjne?
Wymeldowanie administracyjne jest procesem o charakterze czysto ewidencyjnym – właściciel lokalu składa odpowiedni wniosek do gminy, na której znajduje się nieruchomość, aby usunąć z ewidencji ludności miejsce zamieszkania określonej osoby pod adresem. To jednak szansa na pozbycie się meldunków, a nie lokatorów. Złożenie wniosku o wymeldowanie administracyjne nie jest tożsame z pozbyciem się niechcianego lokatora z domu. Wręcz przeciwnie – jeżeli lokator (nawet bez tytułu prawnego do lokalu) wciąż przebywa na terenie nieruchomości, wymeldowanie administracyjne nie będzie możliwe.
W tym przypadku chodzi bowiem jedynie o zaprowadzenie porządku ewidencyjnego, a więc wykreślenie danego podmiotu z ewidencji ludności na danym obszarze – nie wiąże się to z nałożeniem kar czy też pozbawieniem danej osoby możliwości wejścia do lokalu. Nie ma również wpływu na dziedziczenie. Gminy, jako organu prowadzącego takie postępowanie, nie interesują żadne rodzinne animozje, potencjalnie popełnione przestępstwa (poza tymi, które zakończyły się karą pozbawienia wolności, ale o tym później), a jedynie stan faktyczny, a konkretnie to, czy dana osoba wciąż przebywa pod wskazanym adresem, czy się wyprowadziła.
Wymeldować kogoś jest prościej, niż nam się wydaje
Wymeldowanie administracyjne może być dokonane z urzędu (w momencie, kiedy organ poweźmie wiadomość, że osoba opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się, ta procedura jednak wszczynana jest rzadko lub na wniosek osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu (najczęściej właściciela).
Sprawdź polecane oferty
RRSO 21,36%
Najczęściej postępowania dotyczące wymeldowania są wszczynane na wniosek. Co ciekawe, na możliwość wymeldowania nie ma wpływu na przykład trwanie małżeństwa – małżonek, będący właścicielem lokalu może skutecznie wymeldować małżonka (nawet jeżeli również ma tytuł prawny do lokalu), jeżeli ten opuścił mieszkanie i nie zamierza do niego wracać. Jak podkreślił Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 8 maja 2025 r. (II SA/Wr 105/25):
Ocena, czy dana osoba w określonym miejscu zamieszkuje, czy się z niego wyprowadziła powinna być potwierdzona obiektywnymi okolicznościami faktycznymi, związanymi z daną sprawą. O kwalifikacji pobytu oznaczonej osoby w konkretnym lokalu mieszkalnym decyduje bowiem nie tylko treść oświadczenia składanego przez stronę postępowania o chęci przebywania w lokalu, ale całokształt okoliczności faktycznych sprawy wykazujących na to, jaki jest rzeczywisty zamiar osoby podlegającej obowiązkowi meldunkowemu.
Wymeldowanie administracyjne nie ma nic wspólnego z prawem własności (tytuł prawny do lokalu wciąż będzie trwał, nawet po wymeldowaniu), a jest jedynie czynnością ewidencyjną.
Można wymeldować nawet osobę, która wciąż ma klucze
Co ciekawe, wymeldowanie administracyjne polega na potwierdzeniu przez organ jedynie, że centrum życiowe danej osoby znajduje się w innym miejscu (nie jest nawet konieczne ustalenie nowego miejsca stałego pobytu). Zwykle polega to na mozolnym sprawdzaniu – gminy w tym przypadku najczęściej opierają się na zeznaniach świadków (sąsiadów). Często znaczenie ma również miejsce, gdzie dzieci danej osoby chodzą do szkoły bądź przedszkola, jednak ta kwestia nie jest w tym przypadku kluczowa.
Niechęć do dobrowolnego wymeldowania może mieć różne przyczyny. Czasami wynika to z lenistwa, czasem przyczyną może być chęć uprzykrzenia życia właścicielowi mieszkania (zwłaszcza gdy w tle są scysje małżeńskie). Niezależnie od przyczyny, dla organu wydającego decyzję o wymeldowaniu najważniejszy jest fakt, czy dana osoba faktycznie po danym adresem mieszka. Mieszka, a nie tylko na przykład dom odwiedza. Ciekawy jest tutaj wyrok WSA w Krakowie z 2025 roku (III SA/Kr 1421/24), w którym skład orzekający podkreśla, że:
Samo posiadanie kluczy do mieszkania, pozostawienie w nim rzeczy osobistych, używanie adresu lokalu przy korespondencji z innymi podmiotami, posługiwanie się dokumentami, w których widnieje sporny adres, czy też odbieranie korespondencji pod spornym adresem nie świadczy jeszcze o skoncentrowaniu własnych spraw życiowych w tym miejscu, jeżeli nie wiąże się z faktycznym i trwałym przebywaniem. Zamiar pobytu w określonym miejscu musi być bowiem połączony z faktem przebywania, który polega na rzeczywistym skoncentrowaniu w danym miejscu swoich osobistych i majątkowych interesów.
Opuszczenie lokalu musi mieć charakter dobrowolny – poza nielicznymi wyjątkami
W przypadku wymeldowania administracyjnego znaczenie mają dwie kwestie: pierwsza z nich dotyczy opuszczenia lokalu, a druga braku zamiaru powrotu. Tylko spełnienie tych dwóch przesłanek pozwoli wydać decyzję o wymeldowaniu. Przykładowo, jeżeli mąż wyrzucił żonę z domu, utrudnia jej korzystanie z lokalu, wymienił zamki, jednakże kobieta podejmuje próby powrotu, wymeldowanie będzie niemożliwe, co wielokrotnie podkreślały sądy. Przykładem może być wyrok WSA w Olsztynie z marca 2025 roku (II SA/Ol 840/24), w którym skład sędziowski wskazał, że:
Powiązanie przesłanki opuszczenia miejsca stałego pobytu z kwestią dobrowolności ma jedynie takie znaczenie, że nie może dojść wymeldowania tak długo, jak długo zainteresowany może podjąć próby przywrócenia zamieszkiwania, usunięcia skutków zastosowania przymusu, likwidacji stanu niezgodnego z jego wolą, a polegającego na braku możliwości zamieszkiwania. Tym samym na równi z dobrowolnym opuszczeniem lokalu traktuje się również sytuację, gdy osoba w nim zameldowana została przymuszona do opuszczenia lokalu, jednak nie skorzystała we właściwym czasie z przysługujących jej środków prawnych umożliwiających powrót do lokalu lub środki te nie są prawnie skuteczne.
Co ciekawe, nie ma jednak żadnych problemów z wymeldowaniem osoby, która dostała nakaz opuszczenia lokalu z uwagi na znęcanie się nad rodziną, czy delikwenta, który odbywa karę pozbawienia wolności. W marcu 2025 roku podkreślił to Naczelny Sąd Administracyjny, wskazując, że:
Na równi z dobrowolnością opuszczenia lokalu należy traktować te sytuacje, w których osoba podlegająca wymeldowaniu nie może zgodnie z prawem lub na skutek zawinionych przez nią okoliczności faktycznych dalej zamieszkiwać w miejscu, w którym była zameldowana, np. nakaz eksmisji, odbywanie kary pozbawienia wolności, nakaz opuszczenia lokalu z uwagi na znęcanie się nad rodziną.
