Nabywca nie musi uzasadniać, z jakiego powodu chce od nas dostać fakturę
Wyobraźmy sobie następującą sytuację. Mamy klienta, który kupił u nas jakiś towar. Odebraliśmy zapłatę, wystawiliśmy paragon, przekazaliśmy towar. Miesiąc później taka osoba przychodzi do nas i stawia żądanie wystawienia faktury na swój zakup. Czemu? Nie ma się co oszukiwać, prawdopodobnie nasz klient uznał, że może uzna mu się zaliczyć cenę kupionego produktu do kosztów uzyskania przychodu w ramach własnej działalności gospodarczej. Załóżmy jednak na moment, że po prostu ma taki kaprys. Czy musimy uznać jego prośbę i wystawić mu fakturę? Jak najbardziej.
Żądanie wystawienia faktury ze strony nabywcy towaru albo usługi regulują przepisy ustawy o podatku VAT. Mam na myśli przede wszystkim art. 106b. Są sytuacje, w których wystawienie faktury jest obowiązkowe. Dotyczy to sytuacji wskazanych w ust. 1 przywołanego przepisu. Chodzi przede wszystkim o transakcje z innymi vatowcami, podatnikami pokrewnych podatków, z osobami prawnymi, niektóre transakcje wewnątrzwspólnotowe oraz specyficzne przypadki zapłaty z góry. W grę wchodzi także prowadzenie działalności w kilku specyficznych branżach, takich jak dostawa energii elektrycznej, telekomunikacja, ochroniarstwo czy stała obsługa prawna i biurowa.
Co do zasady musimy także wystawić fakturę wtedy, gdy druga strona transakcji sobie tego zażyczy. Szczegóły znajdziemy w art. 106b ust. 3:
Sprawdź polecane oferty
Allegro 1200 - Wyciągnij nawet 1200 zł do Allegro!
Citi Handlowy
Telewizor - Z kartą Simplicity możesz zyskać telewizor LG!
Citi Handlowy
RRSO 20,77%
Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
1) czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:
a) czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4,
b) czynności, o których mowa w art. 106a pkt 3 i 4,
1a) otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:
a) przypadku, gdy zapłata dotyczy czynności, o których mowa w art. 19a ust. 1b i ust. 5 pkt 4 oraz art. 106a pkt 3 i 4,
b) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
2) sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118
- jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.
Wyjątki, o których mowa w pkt 1) lit. a) i b) to nieinteresujące nas w tym momencie procedury szczególne. Z pozostałej części zacytowanego przepisu wynika, że żądanie wystawienia faktury obejmuje przypadki, w których co do zasady nie musimy wystawić sami z siebie. Na uwagę zasługuje także przypadek sprzedaży zwolnionej. W tym przypadku wyjątek od tej reguły stanowią rolnicy ryczałtowi.
Zignorowałeś żądanie wystawienia faktury? Możesz popełnić przestępstwo skarbowe
Żądanie wystawienia faktury jest skuteczne przez co najmniej 3 miesiące. Dlaczego "co najmniej"? Termin ten zaczynamy liczyć od końca miesiąca, w którym nastąpiło jedno z trzech zdarzeń. Może to być dostarczenie towar albo wykonanie usługi, albo otrzymanie przynajmniej części zapłaty. Innymi słowy: jest to moment, w którym zazwyczaj finalizuje się transakcję. Siłą rzeczy nasz termin nie przekroczy 4 miesięcy.
Można sobie jednak wyobrazić sytuację, gdy klient kupił towar 1 października tego roku, od razu za niego zapłacił i go odebrał. Termin trzech miesięcy zaczynamy liczyć od 1 listopada. Na zażądanie od przedsiębiorcy wystawienia faktury dokumentującej zakup ma czas do 31 stycznia 2026 r.
Jak szybko musimy spełnić żądanie wystawienia faktury? Wszystko zależy od tego, jak szybko zostało nam przekazane. Zgodnie z art. 106i ustawy o VAT, fakturę co do zasady należy wystawić nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło jedno ze wskazanych wyżej zdarzeń. Jeśli jednak klient się pospieszy i zgłosi swoje żądanie w ciągu miesiąca, to stosujemy art. 106i ust. 6 pkt 2):
Wydawać by się mogło, że wystawianie faktury na życzenie nabywcy nie jest sprawą szczególnej wagi. W rzeczywistości jednak zignorowanie tego obowiązku stanowi przestępstwo skarbowe z art. 63 §1 kodeksu karnego skarbowego:
Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
Na szczęście zgodnie z art. 63 §5 możemy w przypadkach mniejszej wagi zakwalifikować taki czyn jako wykroczenie skarbowe, za które grozi kara grzywny wyrażona kwotowo. Czym jest przypadek mniejszej wagi w kodeksie karnym skarbowym? W tym przypadku wartość transakcji wskazana w fakturze nie może przekraczać pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia.
