Wprowadzenie w Polsce zakazu handlu w niedzielę spotkało się z dużym niezadowoleniem i mowa tu zarówno o kupujących, jak i o przedsiębiorcach. Abstrahując już jednak od wpływu przepisów na gospodarkę, osobną kwestią pozostaje zgodność takich regulacji z ustawą zasadniczą. Trybunał konstytucyjny orzekł jednak, że zakaz handlu w niedzielę jest jak najbardziej zgodny z konstytucją. Decyzja nie była jednogłośna.
Sprawa swój początek miała już 3 lata temu
Zakaz handlu w niedzielę wprowadzono w Polsce kilka lat temu, bo w 2018 roku. I już wówczas, w maju, a więc dwa miesiące po wejściu w życie ustawy, Konfederacja Lewiatan wystąpiła do TK o zbadanie zgodności przepisów z Konstytucją RP. Zaskarżono w sumie 4 przepisy, w tym najważniejszy z punktu widzenia tej sprawy, a więc art. 5 Ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Zgodnie z tym przepisem:
w niedziele i święta w placówkach handlowych handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem, powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem – są zakazane.
Zdaniem strony skarżącej wspomniany przepis nie spełniał kryteriów dopuszczalności ingerencji w wolność pracy. Konfederacja Lewiatan podkreślała bowiem, że zakaz handlu w niedzielę w sposób uregulowany w art. 5 ustawy nie daje się pogodzić z obrazem demokratycznego państwa prawa. Mowa tu o takich konsekwencjach jak zwolnienie grupowe w niektórych branżach, obniżenie dochodów czy zwiększenie wymiaru pracy w inne dni.
Zakaz handlu w niedzielę zdaniem Konfederacji Lewiatan prowadził także do dyskryminacji
Wspomniany art. 5 nie był jednak jedynym zaskarżonym przepisem w złożonym wniosku. Zdaniem Konfederacji Lewiatan zakaz handlu w niedzielę wywoływał także skutek dyskryminacyjny i prowadził do utworzenia uprzywilejowanych grup pracodawców i pracowników. Wszystko ze względu na szereg wyjątków od zakazu handlu dotyczących m.in. handlu kwiatami, dewocjonaliami, prasą, wyrobami piekarniczymi czy prowadzenia działalności gastronomicznej.
Kolejne zarzuty dotyczyły pojęcia wykonywania pracy w niedzielę. Według ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta chodzi tu o wykonywanie pracy w ciągu 24 godzin przypadających odpowiednio między godziną 24 w sobotę a 24 w niedzielę. To kłóci się natomiast z rozumieniem niedzieli w Kodeksie pracy z art. 1519 § 2, który stanowi, że:
Za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.
Zdaniem TK zakaz handlu w niedzielę jest zgodny z Konstytucją RP
TK rozstrzygnął sprawę w składzie pięcioosobowym złożonym z sędziego TK Jarosława Wyrembaka, sprawozdawcy sędziego TK Justyna Piskorskiego, sędziego TK Zbigniewa Jędrzejewskiego, Prezes TK Julii Przyłębskiej oraz sędziego TK Andrzeja Zielonackiego. Większością głosów zadecydowano, że zakaz handlu w niedzielę jest zgodny z Konstytucją RP w odniesieniu do dwóch z 4 zaskarżonych przepisów. W pozostałym zakresie sprawę natomiast umorzono. Orzeczenie nie zapadło jednak jednomyślnie. Zdanie odrębne zgłosił Zbigniew Jędrzejewski oraz Jarosław Wyrembak.
