Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych to jeden ze środków karnych, jakie przewiduje nasz kodeks karny. To taka dodatkowa dolegliwość, jaką sąd może zastosować obok, lub w niektórych przypadkach zamiast kary. Ich zadaniem jest uelastycznienie wymierzania sprawiedliwości i dostosowanie kary do indywidualnej sprawy. W końcu niekoniecznie sprawiedliwe byłoby, gdyby kodeks karny przewidywał tylko jedną karę za każde możliwe przestępstwo, na przykład pozbawienie wolności.

Ten środek karny jest przewidziany w art. 42 kodeksu karnego. Sąd może go zastosować, co do zasady, według własnego uznania, jeżeli stwierdzi, że prowadzenie pojazdu przez skazaną osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Inaczej jest w przypadku, kiedy sprawca wypadku był pod wpływem alkoholu.

Jeżeli sąd ma do czynienia z recydywistą, czyli skazany ponownie spowodował wypadek pod wpływem alkoholu, wtedy nie ma wyboru i orzeka zakaz prowadzenia pojazdów dożywotnio. Przewidziana jest jednak jedna furtka, która brzmi

Sąd w Chojnicach, który rozpatruje dwie sprawy o takie czyny, podał w wątpliwość konstytucyjność dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów. W tym celu zadał pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego, żeby ten wypowiedział się na ten temat.

Ponadto powoływał się na to, że taka treść przepisu nie pozwala na prawidłowe wymierzanie sprawiedliwości, skoro w zasadzie jedyną przesłanką do orzeczenia dożywotniego zakazu jest to, aby podsądny wcześniej był skazany za takie przestępstwo przed zatarciem skazania.

Oczywiście możemy tworzyć bardzo akademickie kazusy, w których doszukiwalibyśmy się nadmiernej uciążliwości takiej kary. Nie możemy jednak zapominać, że jedną z podstawowych funkcji kary jest funkcja wychowawcza. Nasz skazany, doświadczając takiej uciążliwej kary, ma w przyszłości zachowywać się tak, aby nie wrócić do przestępstwa, a więc w tym wypadku do prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu. Jeżeli jednak z pełną świadomością czyni to ponownie i nie akceptuje zasady, że po alkoholu nie wsiada się za kółko, to dlaczego prawo ma przewidywać dla niego kolejną szansę, a potem jeszcze kolejną? Tak właśnie działa prewencja ogólna - świadomość, że jakieś zachowanie jest karalne, odstrasza społeczeństwo od dopuszczania się tego czynu.

Warto też dodać, że przepis przewiduje furtkę dla sądu od odstąpienia wymierzenia tego środka karnego. Mowa oczywiście o tym wyjątkowym przypadku. Ustawodawca bardzo jasno wyraził swoją wolę. Zasadą w tym przypadku jest orzeczenie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów, a tylko w bardzo wyjątkowych okolicznościach można od tego odstąpić.

Na co nam nawet najbardziej pomysłowe kampanie społeczne i medialne o fatalnych skutkach prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu, skoro wciąż bronimy się przed surowym karaniem takich osób i postaw?