Brak możliwości sprawowania władzy rodzicielskiej nie zawsze musi wiązać się z jej ograniczeniem bądź pozbawieniem. Niekiedy przeszkoda związana z możliwością wykonywania obowiązków przez rodzica ma charakter przemijający. Sąd może zdecydować się na zawieszenie władzy rodzicielskiej w przypadku choroby, zagranicznego wyjazdu, a nawet krótkotrwałego pobytu w zakładzie karnym.
Władza rodzicielska to szerokie i mocno ugruntowanie uprawnienie rodziców względem małoletnich. W głównej mierze dotyczy ona opieki, wychowania, zarządu majątkiem, ale też reprezentacji interesów dziecka. W sytuacji zagrożenia dobra dziecka sąd ma prawo do ograniczenia, a nawet pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej. Warto jednak wiedzieć, że sąd opiekuńczy reaguje też w przypadkach, gdy przeszkoda w sprawowaniu władzy rodzicielskiej jest przejściowa. Nie musi ona też wynikać z niewłaściwego zachowania, czy życiowych decyzji rodziców.
Zawieszenie władzy rodzicielskiej to sposób zarówno na sytuacje losowe, jak i te spowodowane działaniem rodzica
Jednym z przykładów przejściowej niemożności do sprawowania władzy rodzicielskiej jest ciężka choroba rodzica. Niestety zdarzają się przecież takie sytuacje, gdy w wyniku wypadku poszkodowany zapada w śpiączkę farmakologiczną i przez wiele tygodni nie ma z nim żadnego kontaktu. Małoletnie dziecko najczęściej trafia w takim przypadku pod opiekę jednego z członków rodziny. Faktyczna przeprowadzka na przykład do dziadków nie wiąże się jednak automatycznie z przekazaniem im władzy rodzicielskiej. Właśnie w takich sytuacjach zawieszenie władzy rodzicielskiej jest najlepszym rozwiązaniem.
Instytucja ta może być również stosowana w przypadku emigracji zarobkowej rodziców. Trzeba jednak uczciwie przyznać, że w dzisiejszych czasach jest to dość rzadko wykorzystywana przesłanka. Otwartość granic oraz rozwój technologii sprawiły, że wyprowadzka za granicę wiąże się zwykle ze zmianą ośrodka życiowego przez całe rodziny. Co więcej, abstrahując od kwestii związanych z rozwojem i budowaniem więzi z dzieckiem na odległość, rodzic teoretycznie może wykonywać swoją władzę rodzicielską zdalnie. Rozwiązania takie jak podpisy elektroniczne, a nawet czasem nawet zwykła forma dokumentowa pozwalają sprawnie załatwić wiele spraw rodzicielskich.
Przesłanką do zawieszenia władzy rodzicielskiej może też być pobyt rodzica w zakładzie karnym. Wszystko zależy jednak od charakteru popełnionego przestępstwa. Sąd z pewnością nie zgodzi się bowiem na utrzymanie uprawnienia w przypadku udowodnienia rodzicowi czynu zabronionego na szkodę małoletniego. Zawieszenie władzy rodzicielskiej nie jest też rozwiązaniem przy konieczności odbycia wieloletniej kary pozbawienia wolności. Omawiana instytucja znajdzie zastosowanie raczej w przypadku wyroków skazujących na kilka bądź kilkanaście miesięcy za kratkami. Tylko w ten sposób można bowiem uznać, że przeszkoda co do stosowania władzy jest przemijająca.
Sąd może działać z urzędu. Zawieszenie powinno być przejściowe
Podobnie jak w przypadku ograniczenia i pozbawienia władzy rodzicielskiej, sprawy o jej zawieszenie mogą być wszczynane zarówno z urzędu, jak i na wniosek. Sąd podejmuje działania z własnej inicjatywy głównie na skutek uzyskania informacji pochodzących w szczególności z innego sądu, organów ścigania, dyrektorów szkół, kuratorów sądowych, a także placówek medycznych. Wydanie postanowienia rozstrzygającego kwestię władzy rodzicielskiej wymaga jednak przeprowadzenia rozprawy.
Choć zawieszenie rodzicom władzy rodzicielskiej nie pozbawia ich tej władzy, to jednak w zakresie skutków jest w zasadzie tożsame, ponieważ powoduje ustanowienie opieki prawnej nad dzieckiem. Kluczem jest tymczasowość takiego rozstrzygnięcia. W momencie, gdy przyczyna zawieszenia ustaje sąd powinien orzec uchylenie zawieszenia władzy rodzicielskiej.
Orzeczenie nie następuje zatem z mocy samego prawa. Niezbędne jest ponowne przebadanie sytuacji rodziny. W jego toku może się okazać, że przesłanki zawieszenia już nie ma, ale istnieją inne powody, dla których rodzice nie powinni móc dalej wykonywać swoich uprawnień względem małoletnich. Warto jednak podkreślić, że wszelkie ingerencje sądu we władzę rodzicielską powinny być niezwykle rozważane i ostrożne, a nadto zawsze mieć na względzie dobro dziecka.
