Śmierć bliskiej osoby zawsze pozostaje tragedią. A trauma, z którą trzeba się zmierzyć paraliżuje racjonalne myślenie. W tym trudnym jednak okresie, jednym z wyzwań pozostaje zorganizowanie pogrzebu. Co jednak w sytuacji gdy zrobić tego nie chcemy albo nie możemy?
Prawo do pochowania osoby najbliższej
Zgodnie z obowiązującą ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych, prawo do pochowania osoby zmarłej przysługuje jej najbliższej rodzinie. Zalicza się do niej przede wszystkim małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki, itd.) i wstępnych (rodzice, dziadkowie, itd.). Uprawnienie to przysługuje również krewnym w linii bocznej (do 4 stopnia pokrewieństwa) oraz powinowatym w linii prostej (do 1 stopnia). W każdym przypadku, prawo do pochowania osoby zmarłej przysługuje również osobie, która się do tego dobrowolnie zobowiąże.
W przypadku gdy nikt z uprawnionych nie pochowa osoby zmarłej, istnieje możliwość przekazania jej ciała na cele dydaktyczne i naukowe. Decyzję w tej spawie wydaje właściwy starosta, na wniosek podmiotów uprawnionych, tj.:
- uczelni medycznej,
- uczelni prowadzącej działalność dydaktyczną i naukową w zakresie nauk medycznych,
- federacji podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki prowadzącej działalność naukową w zakresie nauk medycznych.
Może zdarzyć się jednak sytuacja gdy osoba zmarła nie zostanie pochowana przez najbliższych, a jej ciało nie zostanie przekazane na cele dydaktyczne i naukowe.
Obowiązek gminy
Wtedy zobowiązaną do sprawienia pogrzebu pozostaje gmina właściwa ze względu na miejsce zgonu. Jest to zadanie własne gminy o charakterze obowiązkowym i stanowi ono świadczenie niepieniężne z pomocy społecznej.
Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego.
Gmina jest uprawniona do określenia sposobu w jaki pogrzeb się odbędzie, jednak musi w tym zakresie uwzględnić wyznanie zmarłego.
W przypadku pokrycia kosztów pogrzebu przez gminę poniesione wydatki podlegają zwrotowi z masy spadkowej, jeżeli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy.
Co istotne, obowiązek sprawienia pogrzebu przez gminę nie wyklucza żądania zwrotu poniesionych kosztów. Gmina może więc zażądać ich zwrotu od spadkobierców zmarłego, ale tylko z masy spadkowej.
Jak widać przepisy prawa regulują dość precyzyjnie kwestie sprawienia pogrzebu osoby zmarłej. W sytuacji zatem gdy najbliższa rodzina nie chce czy też najzwyczajniej w świecie nie może sprawić pogrzebu, obowiązek ten w dalszej kolejności przejdzie na gminę. Powinna ona wtedy zadbać o zapewnienie, by ostatnia droga osoby zmarłej była jej godnym pożegnaniem.
