Katalog, który określa kto może dostać 500 plus na dziecko, jest szerszy, niż wynikałoby to z ustawy. Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł, że świadczenie przysługuje również siostrze, jeżeli zajmuje się bratem, a nie złożyła wniosku o przysposobienie. Szkoda, że urząd by raczej sam na to nie wpadł.
500 plus dla siostry?
Świadczenie 500 plus jest niewątpliwie symbolem obecnej władzy i pewnym osiągnięciem. Świadczenie wychowawcze wynika z właściwej ustawy o dumnie brzmiącej nazwie „o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci”, a uprawnieni do jego otrzymywania wymienieni są w przepisach. Chodzi tutaj m.in. o rodziców (i opiekunów prawnych w ogóle), a także opiekunów faktycznych, jednakże tylko wtedy,
jeżeli wystąpili z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka
To właśnie powyższa przesłanka okazała się w pewnym sensie problematyczna.
Jak donosi „Rzeczpospolita”, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (sygn. II SA/Gl 1546/19) uznał, że ustawa regulująca 500 plus zawiera niepełny zakres uprawnionych do świadczenia. Chodzi o to, że nieodpowiednio chroni ona prawa opiekunów faktycznych.
Przedmiotem postępowania przed WSA była zaskarżona przez kobietę decyzja administracyjna, odmawiająca przyznania jej 500 plus na młodszego, 14-letniego brata. Matka rodzeństwa zmarła, a ojciec ma ograniczoną władzę rodzicielską. Kobieta sprawuje wobec tego – co wynika z właściwego postanowienia sądu – pieczę nad swoim bratem. Jest więc jego opiekunem faktycznym.
Ustawa o 500 plus niekompletna?
Mimo że kobieta ponosi koszty utrzymania brata i sprawuje nad nim pieczę, to odmówiono jej przyznania świadczenia 500 plus. Jak wyżej wskazałem, mimo że jest opiekunem faktycznym, to zgodnie z ustawą o pomocy państwa w wychowaniu dzieci nie przysługuje jej świadczenie, bo nie złożyła do sądu opiekuńczego wniosku o przysposobienie.
Sąd na przekór prezydentowi miasta i miejscowemu samorządowemu kolegium odwoławczemu uchylił zaskarżoną decyzję. Mimo że przepisy nie przewidują 500 plus dla siostry, która wprawdzie jest opiekunem faktycznym, ale nie złożyła wniosku o przysposobienie, to takie uprawnienie wynika wprost z Konstytucji jak i umów międzynarodowych – uznał sąd.
Ustawa, która określa 500 plus, wydaje się być zatem niekompletna. Trudno stwierdzić, dlaczego na etapie konstruowania ustawy odebrano możliwość pobierania świadczenia przez wszystkich opiekunów faktycznych. Jest to przecież wsparcie wychowawcze, które służyć ma przede wszystkim dziecku, a nie rodzicom.
Problemy polskiej administracji
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nie jest prawomocny. Stronom przysługuje złożenie skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego i niewykluczone, że tam sprawa trafi. Tak, czy inaczej, cała sytuacja ukazuje pewien problem.
Organy administracji bardzo rzadko patrzą na cały system prawny podczas realizowania swoich zadań. Nierzadko też decyzje administracyjne uzasadniane są niepoprawnie, zapominając o konieczności zawarcia zarówno uzasadnienia faktycznego jak i prawnego.
No i w końcu, Konstytucja RP, a także umowy międzynarodowe – i prawo ponadnarodowe, unijne – również mają moc obowiązującą, o czym administracja czasami chyba zapomina.
